Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28.truciznyobEcnEWroślinacHWyStĘPuJĄcycHWPolScE
2;.3.ROŚLINYHALUCYNOGENNE
Roślinyzrodzinypsiankowatych(Solanaceae),takiejak:bieluńdziędzierzawa(Datu-
rastramonium),bieluńsurmikwiat(Daturametel),bieluńindiański(Daturainnoxia),
pokrzykwilczajagoda(Atropabelladonna),pokrzykmandragora(Mandragoraoffici-
narum),lulekbiały(Hyoscyamusalbum)ilulekczarny(Hyoscyamusniger),sąźródłem
alkaloidówtropanowych,używanychnacałymświeciejakosubstancjehalucynogen-
ne.Nasiona,liścieikorzenietychroślinmogąbyćspożywane,żute,palone,wcierane
wskóręibłonyśluzowe,czasemwmieszaniniezinnymiskładnikamipsychoaktyw-
nymi.
Pokrzykwilczajagoda(AtropabelladonnaL.)(rycina28.5)natereniePolski
rzadkowystępujewstanienaturalnym,najczęściejwlasachnapołudniukraju.Jest
bylinąogrubymkłączu,łodydzeoczasemfioletowymodcieniu,osiągado2mwyso-
kości.Madużecałobrzegie,eliptycznelubjajowatozaostrzoneliście,odspodusłabo
omszone.Kwiatysąosadzonepojedynczowrozgałęzieniachłodygi,kielichjestzro-
śniętyunasady,pięciodziałkowy,koronadzwonkowata,brunatnofioletowa.Owocem
jestfioletowoczarna,błyszczącajagodawielkościwiśni,wyglądemprzypominająca
borówkęamerykańską.Dogłównychalkaloidówwystępującychwpokrzykuwilczej
jagodziezaliczasięhioscyjaminę,atropinęiskopolaminę.Związkitesązawartewe
wszystkichorganachrośliny:korzeniach(0,4–1,3%),łodygach(0,2–0,65%),liściach
(0,14–1,20%),owocach(0,70%)ikwiatach(0,2–0,6%).Zadziałanieliści,korzeni,
kwiatówiniedojrzałychowocówodpowiadagłówniehioscyjamina,natomiastefekty
trującedojrzałychjagódwynikajązdziałaniaatropiny
.Intoksykacjeowocamipokrzy-
kusączęstoodnotowywanewstatystykachzatrućroślinamiudzieci.Sporadycznie
obserwujesięprzypadkizatruciakorzeniempokrzyku(samobójczelubomyłkowe)
lubzapośrednictwemmięsazwierzątodpornychnaatropinę.
Hioscyjamina(l-atropina)iatropinaszybkowchłaniająsięzprzewodu
pokarmowegoorazprzezbłonyśluzowe.Poprzyjęciudoustnymalkaloidytesto-
sunkowoszybkoulegająmetabolizmowi.Uludzido30%przyjętejdawkiatropiny
wydalasięzmoczemwpostaciniezmienionejwciąguokoło12godzin.Częściowo
alkaloidykumulująsięjednakwtkankach,zwłaszczawwątrobieinerkach.Skopo-
laminaprzechodziprzezbarierękrew–mózgłatwiejniżatropina,coodzwierciedla
jejwyższąhydrofobowość.
Alkaloidytropanoweblokująreceptorymuskarynoweobwodoweiośrod-
kowewszystkichpodtypów,zwiększającstężenieacetylocholinywprzestrzeni
synaptycznej.Wpływająantagonistycznienareceptorynikotynowewzwojach
autonomicznychorazwpłytcemięśniowo-nerwowejtylkowwysokichdawkach.
AtropinadziałapobudzająconaOUNwdawkachwyższychniżterapeutyczna,
askopolaminawpływadepresyjnienafunkcjeOUNjużwniskichdawkach.
43
