Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Problemparadygmatukulturowegowbadaniachspołecznych
17
3.Poszukiwanietego,cospołeczne,wnaukachspołecznych
Tymczasemposzukiwaniezwiązkumiędzyjednostkowymmyśleniemiodczuwa-
niem,awiedząwspólnątowarzyszybadaniomnadkulturą.Niemiejscetunaichbogaty
przegląd,ograniczęsięwięcdowskazaniakilkuaktualnychujęć.Takimpoglądem
pomostowymmiędzykoncepcjąkolektywistycznąaindywidualistycznąjestteza
orefleksyjnymcharakterzepoznaniaspołecznego,którazakłada,żenieodłącznym
przedmiotempoznanianaukspołecznych,awięcpoznaniainnychludzi,jestich
świadomość.Wmyśltejzasady,jeżelianalitycznyobserwatorspostrzegakonkretny
światspołecznyjakoukładautonomicznychjednostek,tomusiuwzględniaćfakt,iż
jednostkitemająświadomośćswejkolektywnejprzynależności.Mówiącskrótowo,być
możejednostkitesąodsiebieniezależne,leczwyobrażająsobiesiebiejakozależne
odinnych.Drugiegoargumentunakorzyśćprzezwyciężeniasprzecznościmiędzy
kolektywistycznymaindywidualistycznympojmowaniemkulturydostarczajądwie
tezyzwiązanezjejkomunikacją.Pierwszazwracauwagęnawspólnotękontekstów,
którałączyuczestnikówudanejkomunikacji.Ludziłączywspólne,choćindywidualnie
przeżyte,doświadczenieżyciowe,którepozwalaimwpodobnysposóbinterpretować
komunikaty.Jednakowawspólnotakontekstówulegadziśpoważnejfragmentaryzacji.
Drugatezapodkreśla,żewtekściekomunikowanymzawartesąwyraźnesugestie
interpretacyjne.Czytanietekstujestkierowaneprzezsamtekst.Ludziemająpodobne
kultury,ponieważodbierająjewpostacikomunikatówsugerującychkontekst.
Locuskultury
Kolejnyproblemzwiązanyzkulturątokwestiajejlokalizacji,awięcmiejsca,gdzie
sięonaujawnia,gdziejednostkajejdoświadcza.Takiemiejscemożebyćróżneod
miejscajejartykulacji.Czywięcujawniasięonawpraktykachżyciacodziennego,czy
artykułujesięwdziełachkulturywysokiej,czyrównocześniewobutychmiejscach.
Tojakbypodwójnezawieszeniekultury,któredajejejpoczucietrwałości–znajomość
obyczajów,rutynyżyciacodziennegoiznajomośćkanonówkultury.Gdyjednozawo-
dzi,drugiemożeinterweniowaćizapewnićprzetrwanie.Natęwartośćprzetrwania
kulturypolskiejwwarunkachprzymusowejdekulturacji,dziękiznajomościpodstaw
obyczaju,zwracająuwagębadaczepolskichzesłańców.Tam,gdziejednozzawieszeń
zostajezakwestionowane,możliwejestutrzymaniekulturynatymdrugim.Wwalkach
ideologicznychniszczononajczęściejkanonykultury,któraodbudowywałasięprzez
trwanieprzyobyczajach.Takbyłowprzypadkupróbkulturowegowykorzenienia
zesłańców,takteżdziejesiędziśnagruncienaukiekonomii,gdzieuniwersalnereguły
cywilizacyjneatakowanesąjakoreliktykulturowejdominacji,leczkulturaodtwarza
siędziękitworzeniuobyczajówkonsumenckich.
4.Zwrotkulturowywnaukachspołecznych
Terminculturalturn–zwrot,czynawetprzewrótkulturowy–pojawiłsięwroku
1994wpracyDawidaCheneya5.Samohasłowinterpretacjijegoautoraprowadzinas
jednakdozawężonejgrupyzjawisk.Popierwsze,Cheneyainteresujekulturawrozu-
5D.Cheney,TheCulturalTurn,Routledge,London–NewYork1994.
