Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
ŚwiętyTomaszzAkwinu,Traktatomiłości
jestjakgdybynieszczęśliwywswoimsercu(habetmiserumcor)zpowodu
nieszczęściakogośdrugiego
.Towyjaśnieniejestzasadniczozgodnezde-
finicją,którąwIXksiędzeOpaństwiebożympodajeśw.Augustyn:
Czymżebowiemjestmiłosierdzie,jeśliniejakimśwspółczuciemnaszego
sercadlacudzegonieszczęścia,skłaniającymnasdookazaniapomocy,gdy
Uwyraźniająctęcharakterystykę,TomaszzAkwinuzwracauwagęna
jejtrzyskładniki.Pierwszyznichwskazujenasamwewnętrznyaktmi-
łosierdzia,przezśw.Augustynaokreślanyjakocompassio.Wziętewjego
dosłownymznaczeniu,towspółczucielubwspółodczuwaniejestwspół-
doznawaniemjakiegośuczucia(passio),wtymwypadkumasięrozumieć
niejakiegokolwiek,aleujemnego.Jakjednakwinnymmiejscu
zaznacza
Tomasz,jakowewnętrznyaktmiłosierdzia,będącytakżeprzymiotemBoga,
musibyćonorozumianeszerzej.Bógniedoznajebowiemżadnychuczuć
aprzecieżwnajwyższymstopniuposiadamiłosierdzie,chociażniewsensie
doznawaniapewnychuczuć(nonsecundumpassionisafectum),leczwsen-
sieodpowiedniegodziałania(secundumefectum),którewwypadkuludzi
zazwyczajwypływaztychuczuć.Takzatemwspółczucie,zktóregowynika
miłosiernedziałanie,czyliniesieniepomocyosobiedotkniętejnieszczęś-
ciem,musioznaczaćnietylkodoznawaniepewnegouczucia,lecz(wskutek
naturalnegoprzenoszeniapewnychokreśleńzaktówemocjonalnychnawo-
licjonalne
)obejmowaćtakżeodpowiednienastawieniewoli:współczujący
niemusidosłowniewspółcierpiećzkimś,komuwspółczuje,jednakżemusi
chcieć,bytenniecierpiał.
Następnyskładnikdefinicjiśw.Augustynawymieniato,nacoowo
uczucielubnastawieniewolijestjakbyreakcjączyteżodpowiedzią,mia-
nowiciecudzezło,określanejakomiseria.PonieważTomaszzAkwinu
nierazwspomina,żemiseriajestprzeciwieństwemszczęścia(zob.np.q.30
misericordiaestalienaemiseriaeinnostrocordecompassio,quautique,sipossumus,
subvenirecompellimur,IXDeCiv.Dei[5,ML41,261].
