Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza
11
(q.59)orazcentralnyaktsprawiedliwości,jakimjestsąd(q.60).Wkwestii
61Tomaszbierzepoduwagęczęścisprawiedliwościiwyróżniatrzyichro-
dzaje:częścipodmiotowe,którympoświęconajestwiększośćjegorozważań,
orazczęściintegralneipotencjalne,doktórychwrócinakońcuswojego
traktatu.Podmiotowymiczęściamisprawiedliwościtutajdwieodmiany
sprawiedliwościpartykularnej,wyprowadzonewpewiensposóbztych,które
znamyjużznaszkicowanejklasyfikacjiArystotelesa:sprawiedliwośćrozdzie-
lająca,określanaprzezTomaszajakoiustitiadistributiva,isprawiedliwość,
którąAkwinatawprowadzaponiekądwmiejsceArystotelesowskiejspra-
wiedliwościwyrównującej,leczktórej-zpowodówwymagającychjeszcze
wyjaśnienia-nadajewyraźnieszerszeznaczenie,awrezultacietakżenowe
mianonsprawiedliwościwymiennej”(iustitiacommutativa).
SprawiedliwościdystrybutywnejTomaszzAkwinupoświęcajeszcze
tylkojednąkwestię63,odnoszącąsiędopospolitegowykroczeniaprze-
ciwkotejcnocie,jakimjestwzglądnaosoby(acceptiopersonarum),
czylibezzasadnefaworyzowaniejakiejśosobywpodzialedóbr,urzędów,
godności.Znaczniewięcejmiejscazajmujązatemwjegotraktacierozważa-
niadotycząceróżnychaspektówsprawiedliwościwymiennej.Wkwestii62
Tomaszomawiacharakterystycznyakttejformysprawiedliwości,którym
jestrestytucja-zwrócenieodebranejwłasnościczyteżwyrównanie
straty,poniesionejprzezjednązestronwrelacjachwymiany.Wkilkunastu
kolejnychkwestiachrozpatrywanewykroczeniaprzeciwkosprawiedli-
wości,doktórychdochodziwwymianachniedobrowolnych:najpierwwy-
stępkipolegającenapewnychszkodliwychczynach,jakzabójstwo,oka-
leczenie,kradzieżlubrabunek(q.64-66),następnietespośródwystępków
polegającychnasłowach,którychdokonująstronywprzewodzie
sądowym-sędzialubświadek,obrońcaluboskarżyciel,czywreszcie
samoskarżony(q.67-71)-nakonieczaśsłowneprzewinypopełniane
pozasądem,jakzniewaga,obmowaczyteżpodjudzanie(q.72-76).
Rozpatrzywszytewszystkiewystępki,któremożnaujmowaćjakoczłony
nwymianniedobrowolnych”
,TomaszzAkwinubierzepoduwagęprzypadki
niesprawiedliwości,napotykanewdwóchformachwymianydobrowolnej:
nieuczciwośćwtransakcjachkupnaisprzedaży(q.77)orazproce-
derlichwy,czylipożyczkinaprocent(q.78).
PrezentowanytraktatTomaszazAkwinuzamykajądwiekwestiepo-
święconewspomnianymjużinnymrodzajomczęścisprawiedliwości:njak