Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza
13
ZaspornymutożsamieniemprzemawiawedługTomaszanajpierw
zdanieArystotelesa,żesprawiedliwośćzwiązanazprawemicnotawogóle
nstanowiąjednąisamądyspozycję,aleróżniąsiętym,czym[wnaszym
ujęciu]”
3
.Skorobowiemtakokreślonecnotyróżniąsiętylkotym,czym
wnaszymujęciu,toonewistociejednąisamącnotą.
Następnie,ArystotelesutożsamiateżwedługTomaszasprawiedliwość
prawnązcnotąwogóle,gdytwierdzi,żesprawiedliwośćjakozgodność
zprawem,każącymspełniaćaktywszystkichcnót,niejestczęściącnoty,
alecałącnotą.
WsedcontraTomaszzAkwinuprzytaczajednakdwiewypowiedzi
Arystotelesa,wktórychodnajdujeargumentyświadcząceprzeciwkoutoż-
samianiusprawiedliwościprawnejicnotywogóle.Pierwszyznichupatruje
wjegouwadze,żenwielu(ł)ludziumiepostępowaćwewłasnychsprawach
wmyślnakazówdzielnościetycznej,alenieumietegoczynićwstosunku
dobliźnich”
4
.Przyjmującmilcząco,żeczłowiek,którywjakiejśdziedzinie
życia(naprzykładwstosunkudoprzyjemnościzmysłowych)umiepostępo-
waćwłaściwiewswoichwłasnychsprawach,jesttymsamymwposiadaniu
cnotyregulującejdziedzinężycia(wpodanymprzykładziecnotyumiar-
kowania),TomaszzAkwinuwysnuwastądwniosek,żecnotawogóle(vir-
tuscommunis)możewujęciuArystotelesawystępowaćtakżebezogólnej
sprawiedliwości.samąmożliwość-niekoincydencjęobywatelskiejspra-
wiedliwościiosobistejcnoty-Arystotelesuznajewedługniegowswojej
Polityce
5
,gdyrozróżniacnotęczyniącąkogośdobrymobywatelem,
icnotę,któraznamionujedobregoczłowieka.Równieżztegowy-
3Eth.Nic.V1(1130a12-13):tidediaphereiaretêkaidikaiosunêhautê,dêlonek
tôneirêmenôn:estimengarautê,tod’einaioutoauto.Ostatniezdanie-wtłumaczeniu
D.Gromskiejbrzmiono:njesttomianowiciejednaitasamatrwaładyspozycja,alewystę-
pującapodinnąpostacią”-możnabyniecodokładniejprzetłumaczyćjako:<cnotajest
samądyspozycjącosprawiedliwość,alebyćcnotąniejesttymsamym,cobyćsprawied-
liwością>.WtekścieTomaszazAkwinujesttłumaczoneprzez:virtusetiustitialegalisest
eademomnivirtuti,esseautemnonestidem.TakzatemTomaszoddajeArystotelesowskieto
einaiprzezesse,którejednaknieoznaczatuoczywiścieistnienia,leczraczejbycieczymś-
itoczymśwnaszymujęciu.Wkolejnymzdaniusedillaquaediferuntsolumsecundumesse,
velsecundumrationem,nondiferuntsecundumessentiamróżnicacodotegonbycia”jestbo-
wiemwyraźnieutożsamionazróżnicącodopojęciaiprzeciwstawionaróżnicycodoistoty.
4
Eth.Nic.V1(1129b33-1130a1):polloigarenmentoisoikeioistêiaretêidunantai
chrêsthai,endetoisprosheteronadunatousin.
5Por.1276b16-1277b30.