Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza
17
(iniuria)
7
.Wobrębietakichczynności-czyteżwyrządzanychprzeznie
szkód-Tomaszdokonujenastępniedwóchkrzyżującychsięzsobąpodzia-
łów;zjednejstronywyróżniaszkodywyrządzanezużyciemprzymusulub
przemocy(jakchoćbywrabunku)orazte,którewyrządzasiękomuśbez
jegowiedzy(jaktojestwkradzieży);zdrugiejzaśstronywyrządzanekomuś
szkodydzieląsięjeszczenatrzygrupyzależnieodtego,czegobezpośrednio
dotyczą:czypewnejjegorzeczy(jakwkradzieżylubrabunku),czyjego
własnejosoby(wprzestępstwachtegorodzajujakzabójstwo,pobicielub
okaleczenie,alerównieżtakichjakzniewagaluboszczerstwo),czywresz-
ciepewnejinnejosoby,wścisłysposóbzwiązanejzposzkodowanym(jak
wwypadkucudzołóstwa).
3020OdobrowolnychczynnościachwymianyTomaszzAkwinumówizaś
wtedy,ngdyktośzwłasnejwoliprzekazujepewnąswojąrzeczkomuśin-
nemu”(q.61a.3co.),nakładającprzytymnategodrugiegopewnezobo-
wiązania(gdybowiemdoniczegogoniezobowiązuje,niejesttoczynność
wymiany,aleakthojności).Takmasięsprawawtransakcjikupnaisprze-
daży,zaciągnięciaiudzieleniapożyczki,oddaniaiprzyjęciajakiejśrzeczy
naprzechowanie,wynajęcia,wydzierżawieniaitp.Ten,ktobierzeczyjąś
rzecz,przyjmujepewnezobowiązanie:maobowiązekzapłacićzaniąlub
zwrócićją,lubwynagrodzićzajejutratę,krótkomówiąc,wykonaćwusta-
lonymczasiepewnączynność,któradopełniaobustronnejrelacjiwymiany,
aktórąTomaszzAkwinu-świadomierozciągającznaczenietegowyrazu
-nazywaodpłatąlubrekompensatą(recompensatio).Tymsamymtermi-
nemobejmujeonrównieżwyrównanieszkody,wyrządzonejjednejzestron
wnwymianach”niedobrowolnych.Wrezultaciemożepowiedzieć,żewe
wszystkichrelacjachwymiany,takdobrowolnych,jakniedobrowolnych,
właściwyśrodek,którymanawzględzieiustitiacommutativa,nwyznaczasię
wtakisamsposób,nazasadzierównościodpłaty(secundumaequalitatem
recompensationis)”.
7
Por.sententiaEthic.,lib.5l.4n.5:(ł)voluntariumetinvoluntariumincommutatio-
nibusdiversifcatiustitiaespeciem;quiaincommutationibusvoluntariisftsubtractiosolius
rei,quamoporteatrecompensarisecundumaequalitatemiustitiae.Incommutationibusautem
involuntariisftetiamquaedaminiuria.