Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
socjalizacyjnychjednostkijakoczłonkakulturywłaściwejokreślonejklasie
społecznej.WoryginalnysposóbłączyłonzatemteorięWeberaiMarksa.
Strukturaklasowapodtrzymywanajestprzezkulturę,wktórejszczególną
rolęodgrywajęzykjakojejprzekaźnik;kulturanatomiast–wartości,treści
iorientacjenaznaczenia–zależyodpozycjijednostekwstrukturze
klasowej.KlasaspołecznaniebyładlaBernsteinakategoriąwyłącznie
ekonomiczną,aleprzedewszystkimkulturową.
Ładspołeczny,wujęciuBernsteina,jestpewnymporządkiem
klasyfikacyjnymjednostek,któreposługująsiępewnąwiedząoraz
powiązanymizniąsposobamikomunikowaniaipraktykamispołecznymi.
Mowaniepełniwięcwyłączniefunkcjireferencyjnejiekspresyjnej,ale
podtrzymujelubprzekształcaistniejącerelacjemiędzykomunikującymisię
jednostkami,tworzącporządekspołeczny.Choćjestonkonstruowany
wkomunikacji,nieoznaczato,żejednostkiczyniątodowolnie,sąone
ograniczaneprzezstosunkispołeczne,wjakichsięznajdują.Zasadytego
porządkuprzyswajanesąprzezjednostkiwprocesiesocjalizacjiigdy
zostanązinterioryzowane,ładspołecznyuznawanyjestzanaturalny,anie
arbitralny.Powstajepytanie:codokładnieprzyswajająsocjalizowani?
Bernsteinuważał,żesątonietylkotreści,alesposobykategoryzowania
kontekstówipowiązanychznimipraktyk,czylipewnezasadyklasyfikacyjne,
któretworząswegorodzajumatrycępoznawczą.Przyswajającwiedzę
ipraktyki,jednostkikategoryzująsiebieiinnychjakoprzedstawicielitej
samejlubinnejkategorii.TrafnieujmujetoAnnaGiza-Poleszczuk(1991,
s.79):„Strukturaspołecznarozumianajestjakosystemrelacji;elementy
(poszczególnegrupy)sąokreśloneiwyznaczoneprzezrelacje(zależności
czyopozycji)wobecinnychelementów.Wtymsensieelementyzyskują
znaczenie,astrukturaspołecznastajesiękompleksemznaczeń”.Warto
dodać,żewtakimujęciustrukturymożnadostrzecwyraźnywpływidei
strukturalizmujęzykoznawczego.Stądjużtylkokrokdoposzukiwaniakodu
leżącegoupodstawstruktury.Zagadnienietozostałorozwinięteprzez
Bernsteinawanalizieinstytucjisocjalizacyjnych.
Bernstein(1996b)uważał,żepodtrzymywanieporządkuspołecznego
topodtrzymywanierozdziałuwiedzyorazsposobówjejhierarchizacji.
Wiedzaipowiązanezniąpraktykisąrozdzielanespołecznieipewnegrupy
społeczneposiadającewładzęsprawująkontrolęnadjejdystrybucją.
WujęciuBernsteinakulturaniejestautoteliczna,jestśrodkiemw„grze
iwalceopozycjespołeczne,kształtowanieról,układanieiprzekształcanie
stosunkówspołecznych,zdobywaniedóbrmaterialnych”(Kłoskowska,1999,
s.106).Powiązaniewładzyiwiedzyjestczęstymwątkiempodejmowanym
wpracachpostmodernistów(np.wpracachFoucaulta),którzybadają,czyja
kulturajestdominująca,ktojąwytwarzaidystrybuuje,kształtując
świadomośćjednostek(Hall,Neitz,1993),jednakżeBernsteinworyginalny
sposóbzastosowałtękoncepcjędoanalizprocesówsocjalizacjiwrodzinie
iszkole.
Reprodukcjastosunkówklasowychdokonujesięnietylkozapomocą
dziedziczeniakapitałumaterialnego,zdaniemBernsteina(1975)można
mówićrównieżokulturowychprocesachichodtwarzania.Badaczten
wyróżniłdwarodzajewiedzy:wiedzęzwiązanązpracąfizycznąiwiedzę
związanązpracąumysłową.Tenspołecznypodziałpracypokrywasię
zpodziałemnadwiedominująceklasywspołeczeństwachkapitalistycznych:
