Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przezkomunikującychperspektywypoznawczejpartnera.Łączącrezultaty
ichbadańzzałożeniemozwiązkachmiędzymowąatypemrelacji
społecznych,wjakichpozostająkomunikującesięjednostki,Bernstein
doszedłdowniosku,żepewnetypystosunkówspołecznychwpływają
naformę,wjakiejznaczeniasąwyrażane.Wspólneprzekonania
iidentyfikacjecharakterystycznedlagruppierwotnych(choćwystępująone
równieżwróżnegotypugrupachzamkniętych,np.więzieniach,szpitalach)
niewymagająszczegółowejwerbalizacjiindywidualnychpoglądów,zakłada
siębowiem,żepartnerjeznaipodziela.Mowapełnituprzedewszystkim
funkcjęfatyczną,którejcelemjestpodtrzymywaniepoczuciawspólnoty
doświadczeńczłonkówgrupy(Malinowski,2000)[2].
SchatzmaniStrauss(1955)wykazali,żesposobyopisywaniapewnegowydarzeniaprzez
przedstawicieliklaswyższychiniższychbardzoróżniąsięodsiebie.Mowaczłonkówklas
niższychjestmałouporządkowana,„zdaniawypływająznikądiznikająbezostrzeżenia”,
anadawcaniebierzepoduwagęperspektywysłuchacza,nieuświadamiasobietego,cowie
słuchacz,któryniebyłobecnyprzyzdarzeniu.Wopowiadaniuwystępująkonkretniludzie,
wymienianesąichimionainazwiska,sposóbklasyfikacjiuczestnikówzdarzeniajestzbyt
szeroki(„ludziebiegli”).Wypowiedzisąkrótkie,częstoodbiegająodgłównegowątku.Mowa
przedstawicieliklasywyższejuwzględniawielepunktówwidzeniainnychuczestników
wydarzeń,anadawcakontrolujeswojąwypowiedź,abybyłaonazrozumiaładlaodbiorców.
Opisysąskonceptualizowane,mniejkonkretne,alejednocześniedokładne.
ZainteresowanieBernsteinarelacjamimiędzymowąastosunkami
społecznymi,którełącząjednostkikomunikującesię,wiązałosię
zproblememwzajemnychpowiązańtekstuikontekstuspołecznego
rozwijanymprzezfunkcjonalneteoriejęzyka(por.Halliday,1978).Teorie
tebadajązwiązkimiędzyfunkcjonalnąorganizacjąjęzyka(sposób,wjaki
wyrażanesąpewneintencjenadawcy,wywieraniewpływunaodbiorcę)
ajednostkamiposługującymisięmowąwdanejsytuacjispołecznej.
Bernsteinzwracałjednakuwagęnietylkonajęzykowesposobyrealizacji
intencjimówiącego,aleposzukiwałgłębszychregułprzyswojonych
wprocesiesocjalizacji,którestanowią–posługującsiępojęciemBourdieu
–habitusjęzykowyjednostki.
Język,zdaniemBernsteina,jestnarzędziemkonstruowania
ipodtrzymywaniastrukturspołecznych,społecznychtożsamościczy
klasyfikacjispołecznych(Atkinson1985).PodobnieujmowałtoSchütz(1962;
1971)czypóźniejBergeriLuckmann(1963).Należyjednakpodkreślić,
żemimoiżwedługBernsteina(1990b)uczestnicyinterakcjipodlegają
pewnymograniczeniomwynikającymzmakroorganizacjispołecznejoraz
związanychzniąschematówinterpretacyjnych,tojednocześniewpewnych
okolicznościachmogąoniwsposóbaktywnyprzełamywaćteschematy.
Bernstein,podobniejakinterakcjoniści,podkreślałistotnąrolęinterpretacji
znaczeńwprocesiekomunikowania,zdolnościczłowiekadokonstruowania
świataspołecznegowcodziennychinterakcjach,wktórychzasadnicząrolę
odgrywamowa.
1.1.2.Odjęzykaformalnegoipublicznegodokodów
socjolingwistycznych
PoczątkowoBernstein(1971)próbowałopisaćróżniceklasowewprocesach
