Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niepełnosprawnośćwzrokuijejfunkcjonalnenastępstwa
19
wzrokuczyposiadającetosamoschorzenieukładuwzrokowegomogąfunkcjonować
wtymobszarzezgołaodmiennie,więcdlacelówedukacyjnychirehabilitacyjnych
formułowanesądefinicjesłabowzrocznościodwołującesiędodiagnozyfunkcjonal-
nej,którakoncentrujesięnazasobachosobyorazokreśleniuzakresuirodzajuwspar-
cianiezbędnegodoichefektywnegorozwijania(Czerwińska,2007a).Taperspektywa
wykazujetakżezgodnośćzaktualnymimodelaminiepełnosprawnościakcentują-
cymidynamicznycharakterinterakcjizachodzącychmiędzyspecyficznymiwłaści-
wościamiosobyastopniemdostosowaniaśrodowiskadojejpotrzebwynikających
zuszkodzeniaorganizmu.Wedługfunkcjonalnejdefinicjiosobąsłabowidzącąbędzie
jednostka,któramimokorekcjiokularowejdoświadczaproblemówwwykonywaniu
czynnościwzrokowychlubniemożewogóleichrealizować,alektóramożezwięk-
szyćswojekompetencjewtymobszarzedziękizastosowaniuwzrokowychstrategii
kompensacyjnych,pomocyułatwiającychwidzenieimodyfikacjiotoczenia(Corn
iLusk,2010).
Należypodkreślić,żewkrajowympiśmiennictwiepoświęconymwspomaganiu
rozwoju,edukacjiirehabilitacjiosóbniewidomychisłabowidzącychzauważasię
brakjednoznacznejterminologiidotyczącejniepełnosprawnościwzroku(Zaorska,
2015b),cowpewnymstopniuodzwierciedlaogólnychaospojęciowyobserwowany
wpublikacjachzzakresupedagogikispecjalnej(OlszewskiiParys,2016).Szczególnie
wielebłędnychokreśleńodnoszonychjestprzezautorówdostanusłabowzroczności
iosóbztymrodzajemdysfunkcji.Nieprawidłowościwstosowanymnazewnictwie
polegająnaużywaniuterminów,któreopisująinneniżsłabowzrocznośćproblemy
okulistyczne(np.nwadawzroku”
,nniedowidzenie”)lubaktualniejużniewystępują
wproponowanychprzezWHOklasyfikacjachmedycznych,adodatkowomająpe-
joratywnezabarwienieakcentująceograniczeniainiedostatki(np.nszczątkowowi-
dzący”
,nresztkowewidzenie”
,nzresztkamiwzroku”
,nzgłębokimideficytamiwzroko-
wymi”).Zdarzasięrównieżopisywaniecałejpopulacjiosóbzniepełnosprawnością
wzroku(tj.niewidomychisłabowidzących)jakoposiadającychnwadęwzroku”lub
ndefektwzroku”
.Dodatkowowartozwrócićuwagęnaokreślenienociemniały”ozna-
czająceosobę,którautraciławzrokpo5.rokużyciaimożeodwoływaćsiędozgro-
madzonychwyobrażeńipojęćocharakterzewizualnym.Termintenjestuważanyza
poprawnyinadalwystępujewpolskojęzycznychopracowaniachsłownikowych(Ku-
pisiewicz,2013),podręcznikachakademickich(Chrzanowska,2015),monografiach
iartykułachnaukowych(Belzyt,2012;Czerwińska,2015b;Sokołowska-Kasperiuk,
2015).Zuwagijednaknanegatywneskojarzeniajęzykowepotencjalnieprowadzące
douruchomieniastereotypowychprzekonańfunkcjonującychwprzestrzenispołecz-
nejwartorozważyćzastąpienietegookreśleniaterminembardziejopisowym-nosoba
znabytymniewidzeniem”
.Aktualnierekomendowanejest(Smith,2008;Galasiński,
2013)stosowanieokreśleńpodkreślającychpodmiotowośćjednostkiisytuujących
posiadaneuszkodzenieorganizmuwzbiorzewieluinnychwłaściwościswoistych
dladanegoczłowieka.Zawłaściweuznajesięużywanieniestygmatyzującejnazwy
