Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Praktykiupowszechnianiakulturyfeudalnej
wmałychdworachszlacheckich.Wartoprzypomniećpodziałnamyśliwych,czyliwła-
ścicielilubużytkownikówterenówłowieckichtraktującychpolowaniejakozabawę,
przyjemnespędzenieczasuwolnego,imyśliwców–zawodowcówwykorzystujących
sweumiejętnościwsłużbieumożnych.Myśliwiectoosobawyspecjalizowanawor-
ganizowaniupolowań,charakteryzującasiębardzospecyficznymiumiejętnościami:
tropieniazwierzyny,obchodzeniasięzbroniąmyśliwską,praktycznegorozpoznawa-
niaśladów,wabieniazwierząt,ptaków,łapaniarybitp.Ponieważszlachtabyłabardzo
dumnazposiadaniaprawadopolowań,traktującjejakojedenzprzejawówwolności
ijednocześniemożliwościkultywowaniaobyczajówmyśliwskich,polowaniaurządza-
nodośćczęsto,zlubościąprzestrzegającokreślonegoporządku(jaknp.puszczania
wkniejeogarów,achartównapola,rytualnegodzieleniazdobyczypopolowaniu
najczęściejwedługzasady:„mięsonastół,nogipsom,skórawkożuchchłopu”;Bie-
lawski,1985).Polowaniaprzetrwałydoczasówmiędzywojennychipotomkowiezie-
mianznostalgiąwspominająjejakotrwałyelementkulturydworskiej–ziemiańskiej
(którejelementyzachowałysiędodniadzisiejszegowmalarstwie,muzyce,rozmaitej
naturybibelotach,ozdabianiumieszkańitp.).TadeuszChrzanowskiwewstępiedo
albumuZiemianieopracowanegoprzezAgatęWolską(1998)sporomiejscapoświęca
myślistwuideklarującswojądoniegoniechęćpiszemiędzyinnymi:
Mimowszystko,samepolowaniabyłymalownicze,jakopewienrytuał,jakomomentpo-
wszechnejradościikrzepy,kiedytospodpodjazduwyruszałkorowódsańiwśródsalwśmie-
chu,rżeniaichrapaniakoni,skrzypieniapłóz,nawoływańfurmanówwjeżdżałwzaczarowa-
nyświatbezbrzeżnejbieliidelikatnychokiści(Chrzanowski,1998,s.7).
Upowszechnieniekulturyszlacheckiejzarównowopisywanychformach,jak
ipoprzezwymienioneinstytucjespowodowałopowstanieiukształtowaniesięspe-
cyficznegotypuszlacheckiejkulturywPolscezwanejsarmatyzmem.ZdaniemTade-
uszaChrzanowskiego:
SarmatyzmrozlałsiębardzoszerokąfaląporozległejRzeczypospolitej,sięgałnawetdotych
częścispołeczeństwa,dlaktórychniebyłprzeznaczony,gdyżsilnejegowpływyznajdujemy
pośródmieszczaństwa,aprzesiąknięcie–wrazzinnymielementamikulturyszlacheckiej
–wkulturęludową(toznaczychłopską)czekajeszczenaobszerniejszeigłębiejsięgające
opracowanie.SarmatyzmdotknąłbardzowieluprzejawówżyciadawnejPolski(1988,s.9).
Ukształtowanewśródszlachtyzamiłowaniedoprzepychu(wpomieszczeniach,
strojach,wydawanychucztach)harmonizowałozprzepychemwznoszonychwów-
czesnymokresieświątyńimagnackichpałaców.Niektórzybadaczeformułująpo-
gląd,żekulturaepokisarmatyzmuto:
kulturademonstracji,kulturakonsumpcji,kulturachwili,jejblaskbyłnietrwaływtejsamej
mierzecoporywynarodowe,coogieńzapału,byłatoponadtokulturazahamowana,która
samasiebieusiłowałapetryfikowaćwsamozadowoleniu,gdyspichrzebyłypełne,iwmesja-
nistycznymsmętku,gdydachpłonąłnadgłową(Chrzanowski,1988,s.150).
