Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Sprawiedliwośćwróżnychwymiarachwiedzynaukowej
ceptowanyspołecznieczyn,traktowanyjakoproblem,którynależyrozwiązać,
wtakisposób,byniezaistniałonponowniewprzyszłości.Każdazestrontego
dialogupełnipewnąważnąrolę.Ofiaradochodziswoichprawidążydozaspoko-
jeniapotrzebprzyaktywnymwspółudzialesprawcy.Społeczeństwopełnifunkcję
facylitacyjną,polegającąnakontrolowaniuprocesuporozumienia,wkontekście
respektowaniapewnychzasadspołecznych.Sprawiedliwośćwtakimujęciupo-
leganauzyskaniurównowagiwzakresierelacjispołecznychorazosiąganych
rezultatówmiędzyskonfliktowanymiosobami.Wspólnedochodzeniedoporo-
zumieniaumożliwiasprawcynaprawęswojegopostępowania,aprzeztowspół-
udziałwprocesietworzeniaspołeczności.Tozkoleisprzyjapodjęciuprzezpo-
krzywdzonegopróbyprzebaczeniaipojednania,cowkonsekwencjizapobiega
kolejnymkonfliktom.
L.Walgrave(1994)poszerzaparadygmatysprawiedliwościomodelwycho-
wawczy.Sprawiedliwośćretrybutywna,charakterystycznadlawspółczesnego
wymiarusprawiedliwości,stanowijedenzbiegunówkontinuum.Poprzeciwnej
jegostronieznajdujesięsprawiedliwośćnaprawcza.Modelwychowawczysta-
nowipośrednielementcałości.Jestpewnąpłaszczyznąprzejściaodsprawiedli-
wości,opartejnakarze,dosprawiedliwościzasadzającejsięnazadośćuczynieniu
(tabela2).
Tabela2.Porównaniezałożeńposzczególnychparadygmatówsprawiedliwości(L.Walgrave)
Typmodelu/założenia
Kontekstspołeczny
Kryteriaoceny
Pozycjaofiary
Punktwyjścia
Środki
Cele
Sprawiedliwaodpłata
Równowagaprawno-
Retrybutywny
Przestępstwo
Wyrządzenie
Drugorzędna
dolegliwości
Siłapaństwa
moralna
Poprawnezachowanie
Państwoopiekuńcze
Oddziaływaniena
Utylitaryzm-kon-
Osobasprawcy
Wychowawczy
Drugorzędna
formizm
osobę
stron
Wyrównanieszkody
naprawieniaszkody
odpowiedzialności
Zobowiązaniedo
Państwouczące
Naprawczy
Satysfakcja
Centralna
Szkoda
Źródło:L.Walgrave,1994za:B.Czarnecka-Dzialuk,D.Wójcik,2001.
Sprawiedliwośćretrybutywnajestnajmniejpożądanaspołecznie,gdyżkon-
centrujesięnadokonanymprzestępstwieiwyrównaniukrzywdyprzezukaranie
sprawcyczynu.Ofierzezostajeodebraneprawodowspółdecydowaniuodalszym