Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Sprawiedliwośćwróżnychwymiarachwiedzynaukowej
Próbującudzielićodpowiedzinapostawionyproblem,należyprzyjrzećsię
poglądomminimalistów(N.Christie,2004).Byćmożepodobniejakoni,należy
tolerowaćstosowaniekarwuzasadnionychtylkoprzypadkach,anietraktować
ichjakonadrzędnegosposoburozwiązywania(czymożelepiejużyćtutajsło-
wa,,rozstrzygania”)konfliktównaturyprawno-moralnej.Osobynegującestoso-
waniezasadsprawiedliwościopartejnaodwecie,powinnyzdawaćsobiesprawę
tego,żewniektórychsytuacjachkoniecznajestobecnośćsądu.
Niemożliwejestrozwiązaniekonfliktu,nazasadachsprawiedliwościna-
prawczej,wsytuacji,wktórejnieujawnisięofiary.Ponadto,niewewszystkich
rodzajachprzestępstwmożnaodejśćodsądowegorozstrzyganiakonfliktów.
Możnazastanawiaćsięnaprzykładnadtym,wjakisposóbmożnawypracować
porozumieniewkwestiinaruszeniawartości,jakąjestżycieczłowiekalubniety-
kalnośćcielesna.8Pozasprawami,którebudząwątpliwościwaspekcieemocjo-
nalnegofunkcjonowanialudzi,sątakżetakie,którychzewzględunaprzedmiot
niedasięrozwiązaćbezudziałusądu(np.odebranieprawajazdy).9Wtakich
iinnychprzypadkachbraksąduoznaczałbyuniknięcieprzezsprawcęodpowie-
dzialności.
Istniejerównieżobawa,żezniesieniekarysądowejmogłobyprowadzić
dozjawiska,,pseudowinysprawcy”.Oznaczałobytowpraktycewystępowanie
usprawcówpozorowanychwyrzutówsumienia.Niemożnaoczywiściewyklu-
czyćtego,żepodczasmediacjiniemamydoczynieniaztakimzjawiskiem.Wcelu
zapobieganiatakimsytuacjom,należałobyustalićpoziomgotowościsprawców
dozadośćuczynienia.Wyższyjejpoziomświadczybowiemoszczerychinten-
cjachjednostkiwobecosóbpokrzywdzonych.
Sprawiedliwośćnaprawczazakładadobrowolneprzystąpieniestrondodys-
kusjinatematprzestępstwa.Niezawszejednakchcąoneuczestniczyćwprocesie
dochodzeniadoporozumieniawtakisposób.Majądotegoprawo,którewiążesię
zmożliwościądokonywaniaprzeznichświadomegowyboruścieżkidochodzenia
dorozwiązania.Gdybyniebyłosądu,toofiaraniemiałabyalternatywywza-
kresiesposobówzaspokojeniaswoichpotrzeb,natomiastsprawcabyłbyczęsto
bezkarny-zważywszynato,żemógłbyodmówićuczestniczeniawmediacji.
Nienależyzapominać,żeinstytucja,jakąjestsąd,nadaldajewieluludziom
poczuciebezpieczeństwa.Mająoniświadomość,żeistniejewymiarsprawiedli-
wości,którybazujenawypracowanychspołecznienormachprawnych,aichzła-
manieskutkujepewnymikonsekwencjamidlasprawcy.
Przytoczonychprzykładównienależytraktowaćjakopopieraniazałożeń
sprawiedliwościretrybutywnej,arozumiećjejakopewnefakty,którenależypod-
8Którazmatekzamordowanychdziecichciałabyrozmawiaćnazasadziedialoguzespraw-
cami?
9Nateiinneczynnikiodpowiedniegodoborusposoburozwiązywaniakonfliktówprawnych
zwróciliuwagęN.Christie,2004iA.Zienkiewicz,2007.
