Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Filozofcznaperspektywasprawiedliwości
31
fliktprawnypowinienbyćrozstrzygany.Niemawnimprzestrzeninarozwiązy-
waniekonfliktu.
ZpunktuwidzeniaM.T.Cycero,aktnormatywnystanowiwyznacznikspra-
wiedliwegopostępowaniawobecludzi.Zasprawiedliwewięcnależyuznaćkaż-
deorzeczeniesądu.Zaprzeczeniemtegosązmianywyroków.Wsubiektywnym
odczuciuosóbbędącychwkonflikcieprawnymczęstootrzymywaneprzeznich
karysąniesprawiedliwe.Ichwewnętrznepoczucieniesprawiedliwościwiążesię
zdużympoczuciemkrzywdy,spychającichdoroliofiar.
Wstarożytnościczęstoujmowanosprawiedliwośćwkategoriicnoty,wypro-
wadzanejzideilubnaturyczłowieka.Platon(za:W.Tatarkiewicz,1990),jako
zwolennikpodejściaobiektywistycznego,nadałwysokąrangęrozumowi.Wswo-
jejkoncepcjiwyróżniłczterycnoty,któreskutkowałyharmoniąiłademduszy.
Mądrość,męstwoipanowanienadsobąodpowiadałyrozumnej,impulsywnej
orazpożądliwejczęściduszyczłowieka.Sprawiedliwośćjakonadrzędnacnota
scalajeiutrzymujewśródnichpewnąrównowagę,odzwierciedlającąsięwza-
chowaniuczłowieka.
OdnoszącpoglądyPlatonadokonfliktuzprawemzauważamy,żestrony,dla
którychcnotąjestsprawiedliwość,podczasrozwiązywaniakonfliktupowinny
rozsądnieanalizowaćpotencjalnesposobyjegozakończenia,odważniepodejmo-
waćwyzwaniaztymzwiązaneipanowaćnadswoimiemocjami.Sprzyjatoroz-
wiązaniukonfliktu,aniejegorozstrzyganiu.Mądrośćstronypowinnawyrażaćsię
wdostrzeganiuprzezniąkorzyścipłynącychzmożliwościuzyskaniasatysfakcjo-
nującegorozwiązaniadlapartneraisiebiesamego.Odwagapoleganapodjęciu
dialoguzeskonfliktowanąstroną,aumiejętnośćpanowanianadsobąkonieczna
jestwracjonalnympodejściudoprzedmiotukonfliktu.Wszystkiecnotywyma-
ganesąpodczasrozwiązywaniakonfliktu,wktórymjestprzestrzeńnarestytu-
cję.Trudnowzałożeniachsprawiedliwościretrybutywnejodnaleźćwskazane
cnoty.
Najpowszechniejuznawaną,poobecneczasy,koncepcjęsprawiedliwościza-
prezentowałArystoteles(2011).Wedługniego,sprawiedliwośćwszerokimujęciu
oznaczacnotę,dziękiktórejczłowiekutrzymujepoprawnekontaktyspołeczne.
Wwąskimzakresiesprawiedliwośćzostajesprowadzonadorówności,wobrębie
którejwyróżniasięjejdwarodzaje:prostąiproporcjonalną.Stanowiąonepodsta-
wędowyodrębnieniasprawiedliwościwyrównawczejorazrozdzielczej.
Sprawiedliwośćwyrównawcza(komunikatywna)dotyczystosunkówmię-
dzyludzkichoraztransakcjizawieranychmiędzyczłonkamispołeczeństwa.Re-
gułatejsprawiedliwościodnosisiędostosunkówzależnychodwoliludzioraz
wbrewwolijednejzosób.Pierwszeznichnajczęściejodnosisiędozapłatyza
wykonanąpracę,natomiastwstosunkachniezależnychważnąrolęodgrywawiel-
kośćstratyponiesionejprzezposzkodowanegoorazstaraniasędziego,zamie-
rzającegowyrównaćpowstałąstratę.Zgodniezzasadąsprawiedliwościwyrów-
