Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osobyiwiedzyrozmówcówoosobliwościachzachowaniatejosoby,aniewyrazuzłotousty.
Podobniemamydoczynieniazniewątpliwąironiąwrelacjizespotkaniapodługimczasie
zpółgłuchymznajomym,wrelacjigłoszącej:Dobrze,żemnie(wogóle)poznał.Alenie
możnaustalićobecnościwkodzieosobliwegoironicznegodobrze,że;bowinnejsytuacji
normalneiniemającenicwspólnegozironiąbędziestwierdzenie:Dobrze,żepolicjantmnie
poznał,boinaczejmiałbympoważnykłopot.
Byćmożeszczególniewyrazistymprzykłademtego,oczymtumówię,jestwyrażenie
Cotypowiesz/Copanpowie/Copanipowie(zewentualnymidalszymiwariantami,np.
Copankolegapowie).Wyrażenietojestutartymzwrotemobjawiającymzdziwieniewobec
tego,cozostałopowiedzianeprzezinterlokutora.Dopieroodpowiedniasytuacjaprzekształca
użycietegozwrotuwodezwanieironiczne,zdostępnąodbiorcyaluzjądoniewiarymówią-
cegowprawdziwośćtego,cotenodbiorcamówiącemuprzedchwiląpowiedział(niewiarynie
wyrażonejwprost).
Jeszczeparęprzykładówdowcipnychgotowychlingwotworów(klisz),którezaledwie
przypominająpragmatycznąoperacjęironizowania:cocięniezabije,tocięwzmocni;tout
comprendreestpardonnerunpeu;światjestmały;końmadużągłowę,niechsięmartwi.
Zdrugiejstronymamywyrażenia,którekojarząsięzpojęciemironii,alektóresą
faktyczniewyrażeniamiobezpośrednimładunkupoznawczym,tyleżenieczystoasercyjnym,
i,nadodatek,literacko-żartobliwym.Otoparęprzykładów:ładnymijakojednostkaope-
racyjnazfunkcjąeksklamatywnegozaprzeczenia;np.wwypowiedziŁadnymigospodarz!
(lubwielkimijakoprzykładiron.w:Bogusławski,Danielewiczowa2005);niezły,np.Niezły
zniegokombinator.,zfunkcjąemfatycznejpodwójnejnegacji.Tejednostkioperacyjnejuż
wswymwyposażeniupoznawczymobejmująinformację(nie:zaledwiesytuacyjnie
sugerowaną),żenadawcamawiedzęuzasadniającąodpowiedniąnegację;resztajestliteracką
żartobliwością.
Aotogarśćprzykładówewidentnegoironizowania,wktórychskładnikiodpowiednich
niewątpliwychzłożeńniemająnicwspólnegozironicznością:Dziadprzemówiłdoobrazu,
aobrazdońanirazu.;NieprzeczytamnigdyMateuszaBigdy.;Nierozśmieszajmnie![uzualne
zaznaczenie,żeto,comówiinterlokutor,niejestprawdą];Wersal![ozwykłymhotelu,gdzie
podanobardzowytwornemydło];Onjestwszystkożerny.[oeklektyku].
Wostatecznymrozrachunkutam,gdziechodzioustalenienaturyironii,musimy
widziećjąjakocoś,czemuprzysługujetasamakoniecznaneutralnośćdowolnegoelementu
kodujęzykowego,coneutralnośćdowolnegoelementukodujęzykowegowodniesieniudo
wartościlogicznejwypowiedzenia,wktórymdanyelementzostajeużyty.
49
