Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
liberalizmemrzadkospotykanymwortodoksyjnychichasydzkichkrę-
gach,wjakichsięobracał.WspierałmłodegoAwrahamawnaucegrama-
tykihebrajskiej,mimożesamnieuznawałjejzawiedzęprzydatnąwżyciu
pobożnegoŻydainiewątpliwiezdawałsobiesprawęzryzykaostracyzmuze
stronyśrodowiska,wktórymbadaniegramatykipoczytywanozaherezję.
Niepotępiałwczambułwybitnychprzedstawicieliżydowskiegooświece-
nia(zktóregoideamipotajemniesympatyzował)12orazprzedkładałdobro-
stanpsychofizycznysynanadformalnąedukacjęreligijną,cobyłowów-
czaspostawąnieczęstą.Przestałposyłaćgodochederu-szkołystanowiącej
podstawękształceniażydowskichchłopców-gdypewnegorazuAwraham
zostałdotkliwiepobityprzeznauczyciela.odtądchłopiecpoznawałpryncy-
piajudaizmuwdomowymzaciszu,początkowopodnadzoremwynajętego
korepetytora,apóźniejwyłączniezpomocąojca.Trudnemudoświadczeniu
naukiwchederzeiniekompetentnym,asurowymnauczycielomGotlober
poświęciłwielemiejscanakartachswoichwspomnień,cowskazujena
wagętychprzeżyćorazichwpływnakształtowaniesiępoglądówpisarza.
Gotloberwspominałdzieciństwojakoczasbeztroski,spędzonynainten-
sywnejnauceiposzukiwaniachwłasnejżydowskiejtożsamości.Dziękiotwar-
tejpostawieojca,którynietylkoprzekazywałmuwłasnąwiedzę,lecztakże
zdobywałdlaniegocoraztonowe,nieznanelektury,małyAwrahammógł-
opróczpodstawowychtekstówjudaizmurabinicznegoczyliteraturymistycz-
nej-czytywaćdzieławspółczesnychuczonychżydowskichzdziedzinyfilozofii,
historiiifilologii.Zpisanychproząwspomnieńizałączonegodonichautobio-
graficznegopoematuodziejachAdama(alteregoautora)wynika,żepozna-
niegramatykihebrajskiejbyłodlaGotloberapierwszymkrokiemnadrodze,
którazbliżałagodoracjonalizmu,aoddalałaodreligijnejortodoksji.oswoim
pierwszymspotkaniuzpodręcznikamiCoharha-tewa[otwórwarce]Salomo-
naHanaua(1687-1746),niemiecko-żydowskiegogramatyka,iTalmudlaszoniwri
[Naukajęzykahebrajskiego]JehudyLejbaBen-Zeewa(1764-1811),językoznaw-
cypochodzącegozLelowa,pisałjęzykiemflekstatycznymizaskakującym”13,
ukazująclekturęwkategoriachniemalmistycznegoobjawienia14.Gruntowna
naukajęzyka,potępianaprzezfanatykówreligijnych,lecz-coważne-nie
przezrodzicówmłodegoAwrahama,stałasiędlaniegooknemnaświat.
12
BiografIsraelChaimZagorodskiokreślaojcaGotloberamianemczłowiekapobożnego,wierzącego,ale
inaswójsposóboświeconego,flmiłującegoprawdę”.I.C.Zagorodski,AwrahamBerha-Kohen…,s.308.
13
I.Parush,Naszimkor’ot.Jitronaszelszulijutba-chewraha-jehuditbe-mizrachEjropaba-meaha-tsza-esre,Tel
Awiw2001,s.120.
14
IrisParushzauważa,żetaksilnenacechowanieemocjonalnenarracjiwkontekściestudiównadgra-
matyką-ewenementwcałympamiętnikarstwiehaskalowym-mogłobyćwypadkowąwspomnień
zdzieciństwaomomencieinicjacjidonowejdziedzinywiedzyoraznabytegozbiegiemlatprzeko-
naniaowielkiejwadzeedukacjijęzykowej.I.Parush,Naszimkor’ot,s.121.
XII
Wstęp
