Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WśródłódzkichŻydów...
trapilisiętymjednak.Poprostunietraciliczasu,byzgłębiaćtenważnyproblem.Jednak
wdomumodlitwy,gdziesięwsobotyzbieralimiejscowiŻydzi,byoddaćStwórcycześć
zato,żedajeżycie,ktośjednakspróbowałrozwikłaćtęzagadkę:
–Drodzypanowie,wiemczemuwnaszejosadzienadanotyledziwnychprzydomków!
–zwróciłsiędozgromadzonychzwidocznymnatwarzyożywieniem.
–Toznaczy?–zaciekawilisięludzie.
–BoJeke,tenstaryNiemieczfajeczkąwgębie,byłpierwszymgospodarzemtejulicy,
aonsięnazywaPfeIer.
–Jak,jaksięnazywatenstaryoszust?
–PfeIersięnazywa,tenNiemiec.HeinrichPfeIer.Porządnyzniegogość.Kłania
siękażdemu…
–Achtak,achtak!...Tosięstarydoczekałhonorówodruskich–nieprzestawalisię
dziwić.
Pytajągo:–AskądulicaDworska,ulicaOgrodowa?
–Co?Itoteżmamwiedzieć?Ktośmniedotegonajął?
BotegomądryŻydjużniewiedział.nTylkosobiewyobrażam,–wyjaśniałswojemu
towarzyszowiwdrodzezminjanu2–żebyłytamkiedyśjakieśogrody,sadyifolwark.To
musiałobyćpewnieprzedPoniatowskim,amożeijeszczewcześniej”.Przysiącjednak
niechciał.
***
Nauliczkach,którepowstałyustópmiasta,zamieszkaliŻydziichrześcijanie.Żydzi
zrodzinamizjechalituzewszystkichzakątkówPolski.Kilkalatwcześniejrozeszłasię
wdrobnychmiasteczkachwieść,żegdzieśwkrajujesttakiemiejsce,wielkiejakmorze,
gdziespragnienichlebaludziemogąswobodniezarobićdobrypieniądz.Rzeczywiście,
wtejdużejosadziejakbyprzeznocwyrosłyfabrykiifabryczki,któredawałyskąpychleb
ludowipracującemuprzymaszynachipozanimi.Wyłoniłsięnowyświat.Chodziły
słuchy,żetamtejszefabrykiwysyłająswojetowarydodalekiejRosji,ażpomroźnąSyberię.
Mówiono,żeŻydziżyjątamwpokojuzchłopamiiżenieznajążadnejnienawiści.
Przeciwnie,żydowscybiedacyzbliżylisiędoswoichgojskichsąsiadów,rozmawializnimi
pogojskuidostawalinawettrochęchleba.GojedarzyliŻydówtakdobrymiuczuciami,
żenauczylisięmówićpożydowsku.Częstosłyszanojidyszzustobcegoiniebyłojasne,
czytoŻydczyichniejszy.
Dokładnietak,jaktobyłonawąskichuliczkachnaprzedmieściach,byłoiwbogat-
szychokolicach.Żydowscybogaczebudowalifabryki,przyjmowalichłopów,uczyliich
trzymaćwrękunarzędzia,wybijalizciężkiejgłowykiełbasęiwódkęirobiliznich,zcza-
sem,porządnychmajstrów.TakbyłozNiemcamizBohemiiiSaksoniiitakzchłopami
zPolski.Żydzadowolonybyłzchrześcijanina,chrześcijaninzŻyda.Jedenżyłzdrugiego
iwzajemniesięszanowali.
2Minjan(hebr.)–dziesięciudorosłychŻydów,którychobecnośćniezbędnajestdoodmawianianiektó-
rychmodlitworazczytaniaPismawsynagodze.
