Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
aforystycznawizjaświatailudzi,ujawniającasięwsentencjach
„antenata”,byłazbiegiemlatcorazbliższaAleksandrowiFredrze,
któregopostrzeganieświatataksamozabarwiałosiępesymizmem
igoryczą,czegowyrazemjestgłówniedojrzałaipóźnatwórczość
pozakomediowazZapiskamistaruchanaczele[43].Pisarzyłączył
równieżkonserwatyzmpoglądówpolitycznychiszlachetny
patriotyzmwysokiejpróby.Wspólnybyłdlanichszerokizakres
podejmowanychtematóworazproblemów,zarównowwymiarze
egzystencjalnym,jakispołeczno-politycznym.Pozwalatouznaćich
obuzabacznych,wnikliwych,choćtakżeczęstokostycznych
obserwatorówikomentatorówotaczającejrzeczywistości.
ZbiórPrzysłowiamówpotocznych...byłdlaautoraZemsty
atrakcyjnyzewzględówartystycznych,inspirowałgom.in.formą
podawczą.Dziełorzekomegoantenatastanowinajstarszyprzykład
polskiejprozyaforystycznej,rozczłonowanejnietylko
naprzysłowia,jakwolnobysądzićztytułu,aleprzecieżina
maksymy,sentencje,złotemyśliczyuogólniającerefleksje–formy
wypowiedzizatemAleksandrowiFredrzeszczególniebliskie,
stanowiącewyróżnikjegopisarstwakomediowego
ipozakomediowego.Zjednejstronybyłyonemocnoosadzone
wtradycjiliteraturystaropolskiej,zdrugiejzaśrówniesilnie
wpisanewromantycznąkonwencjęepigramatykówwduchu
Mickiewicza,SłowackiegoczyNorwida.Fredrowskieodwołania
doprzysłówiaforyzmówbarokowegotwórcymożnateżponiekąd
kojarzyćzpraktykąpisarskąWacławaPotockiego.Wszaktytułydla
swychfraszeklubwierszy(Moralia)czerpałonzezbiorów
paremiograficznychczyaforystyki,bynaichkanwiebudować
utworyobjaśniającesensowychprzywołań.
„KomedyjaMolierakoniecwzięła”.Taprogramowo-
manifestacyjnakonstatacjaliterataLudmirazPanaJowialskiego
puentujejegorozważanianatematprzemianwobyczajowości
pierwszychdziesięcioleciXIXwieku,któretoprzemianyznalazły
sweodbicierównieżwówczesnymdramatopisarstwie,czyszerzej
mówiąc:wliteraturze.Młodypisarzbowiemtrafniezauważał:
„Skąpiecdawniejwprzenicowanejchodziłsukni,trzymałręce
wkieszeni.Terazsknerasknerątylkowkącie;troskliwość
omniemanieprzemogłamiłośćzłota,iubogiegohojnieobdarzy,
byleświatotymwiedział.–Zazdrosnygryziewargiimilczy,tchórz
mundurprzywdziewa,tyransiępieści–słowem,wszystkozlewasię
