Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wkształtyprzyzwoitości.Wkażdymczłowiekudwieosoby;sceny
musiałybybyćzawszepodwójne,jakmedalemiećdwiestrony”
(PanJowialski,aktI,w.157–165).RzeczywiścieMolierijego
uschematyzowanakomediatypówniebyławstanieodzwierciedlić
należycieotaczającejrzeczywistości,jejzłożoności,
wielokształtnościiwielobarwności.Stereotypowepostacie
zutworówautoraSkąpcasprowadzonepraktyczniedojednej,
dominującejcechynieprzystawałydożycia.Ichjednostronna
wymiarowośćniemiałanicwspólnegozrealizmem.Odstręczały
mniejlubbardziejnatrętnymdydaktyzmem.Klasycyzująca,
encyklopedycznawizjaświataorazludzischematycznieopisanych
ijednoznaczniezaszufladkowanychspotykałasięzkrytyką.
Dokonującesięprzemianywymagałyodliteraturynowychstrategii
narracyjnychisposobówobrazowania.Niosłajeburzliwie
rozwijającasiępoetykaromantyczna,którawróżnymstopniu
izakresieoddziaływałataknagatunkiliterackie,jakinaówcześnie
uprawiającychjetwórców.Dążyłam.in.doukazanialudzkiego
teatrużycia,któregofundamentalnymizasadamibyły–jakmówił
FredroustamiLudmira–„troskliwośćomniemanie”innych,
dbałośćorozgłos,kreowaniepostawifaktówtak,że„wszystko
zlewasięwkształtyprzyzwoitości”,araczejjejpozory.
Świadomośćzaśteatralizacjiwłasnychdziałańizachowań,
odwoływaniesiędochwytów,pomysłówczyrekwizytów
teatralnychwżyciucodziennymjestudziałemwielubohaterów
literackichpierwszejpołowyXIXwieku,jakchoćby–abywymienić
przykładynajbardziejznane–GustawaiKonradazDziadów
Mickiewicza,Kordiana,HorsztyńskiegoczyduetIdaliiiFantazego
zdramatówSłowackiego,atakżeHrabiegoiPankracegozNie-
BoskiejkomediiKrasińskiego.Dotegogronadodaćnależy
zdecydowanąwiększośćpostacikomediowychFredry,począwszy
odIntryginaprędce,choćowaświadomośćjestrówniemocno
ugruntowanarównieżwjegopisarstwiepozakomediowym,m.in.
wwierszach,wbajkach(zPawłemiGawłemorazCyganemibabą
naczele),wsteatralizowanymwkonwencjigawędowejpamiętniku
Trzypotrzy,wopowiadaniuNieszczęścianajszczęśliwszegomęża
czywZapiskachstarucha–zbiorzeponadtysiącasentencji,
mikroscenekidialogów.
Ludziedwoiści.Aktoramitegoteatrubyliludziedwoiści–
bywykorzystaćtuokreślenieJarosławaMarkaRymkiewiczaużyte
