Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
tradycjekazańMiličaijegoucznióworazkazańJanaHusawKaplicyBetlejemskiej.
WdrugimdziesięcioleciuXVwiekudziesiątkiskromnychinaogółubogichksięży
przekazywałomieszkańcomczeskiejprowincjinaukiwnowymduchu,podbudowane
łatwąinterpretacjąPismaŚwiętego,zwłaszczaNowegoTestamentu8.
Trzebaprzyjąć,iżrezultatemtychkazańbyłoprzyswojenieprzezichsłuchaczypo-
jęć,zwrotówimotywówbiblijnych,którewczasachhusyckichbyłypowszechniezro-
zumiałe,aktórymiprzepojonebyłyróżnetekstyadresowanedomasowegoodbiorcy.
PrzedewszystkimjednakwpajanowiernymautorytetPismaŚwiętegozestawianyznie-
doskonałościąnormiustanowieńludzkichuznawanychdotądzaobowiązującewcałym
Kościele.Upowszechnianopoczuciemisjiapostolskiejodnoszącejsiędokażdegodo-
bregochrześcijanina,któremuniesąpotrzebnejakiekolwiekuprawnieniakaznodziej-
skie.FrantišekŠmahelzauważył,iżowiświeccygłosicieleiinterpretatorzyPisma
Świętegozwczesnychczasówhusyckichzapewneniezdawalisobiesprawyznikłości
swejwiedzy.Ludzieprości,szewcyikrawcy,„doktorzyigłyikopyta”,jaknazywaliich
wrogowie,zzarozumiałościądyletantówizpogardąwszystkiego,coimbyłoobce,od-
rzucalitradycyjnąwiedzęiwyszydzalimistrzówuniwersyteckich,mającsięzaodkryw-
cówijedynychnosicieliprawdziwejwiary9.Pozbawienikrytycyzmuapełnientuzjazmu
tymżywiejigoręcejpropagowaliidee,któreuformowaćmiałyspecyficznecechyhusy-
ckiejreligijności.
PrymatautorytetuBiblii,głównyfundamentwiary,ideologiiipropagandy,miałnie-
jednooblicze.Oilebowiemutrakwiścigotowibyliuznaćprzynajmniejczęśćtradycji
KościołaPowszechnego,otyletaboryciwidzieliwPiśmieŚwiętymjedynąiwyłączną
podstawęwiaryinormpostępowania10,wobecktórejwszystkoinnebyłoustanowienia-
miludzkimi,bezwartościowymilubszkodliwymiigodnymipotępienia.Wprawdzie
wlatachtrzydziestychXVwiekuwpływowyteologtaboryckiMikołajBiskupeczPel-
hřimova(zm.ok.1460)dopuszczałpozaautorytetemEwangeliiiprzykłademKościoła
ApostolskiegotakżeczęśćnaukiOjcówKościołaiorzeczeńsoborów11,leczczyniłtu
doraźneustępstwonarzeczwspólnegostanowiskaogólnohusyckiego.
Zwłaszczawewczesnejfaziehusytyzmujegoadeptówcechowałaentuzjastyczna
wiarawprawdziwepoznanieEwangelii,wodkrycieczyteżwodnalezieniejejwłaści-
wegosensu,zagubionegoprzezzłych,niegodnychkapłanówKościołaRzymskiego.To
przekonaniestanowiłolegitymizacjępowszechnegogłoszeniaSłowaBożego,oczym
mówiłpierwszyzesłynnychczterechartykułówpraskichstanowiącychzwięzłą,wzasa-
8Zob.Fr.Šmahel,DějinyTábora,t.I,cz.I,rozdz.III;idem,Husitskárevoluce,t.II,rozdz.VI;idem,
LeClergéruraldeBohèmeàl,époquedumouvementhussite[w:]LeClergéruraldansl,Europemédiévale
etmoderne,éd.P.Bonassie,Toulouse1995,s.101–114.Odnośniedokleruhusyckiegonależyuwzględnić
równieżbardzowartościowewynikibadańprozopograficznychE.Maura,awśródnich:Přispěvekkproso-
pografiiduchovníchtáborskéorientacevpočátcíchhusitskérevoluce,„Táborskýarchiv”1999,9,s.49–89.
9Fr.Šmahel,Husitskárevoluce,t.II,s.34;idem,Husičtí„doktoři”jehlyaverpánku[w:]Směřování.
PohleddobadatelskéalitarárnídílnyA.Molnára,ed.N.Rejchrtová,Praha1983,s.89–96.
10Fr.Šmahel,DějinyTábora,t.I,cz.2,s.368;J.Kejř,op.cit.,s.25in.Zob.także:P.Čornej,op.cit.,
t.V
,s.394in.
11ConfessioTaboritarum,ed.A.Molnár,R.Cegna,Roma1983,s.145.
Dlaomawianejproblematyki,wodniesieniudodłuższejperspektywytzw.reformyczeskiej,istotnejest
studiumA.Molnára,L,Évolutiondelathéologiehussite,„Revued,histoireetdephilosophiereligieuses”
1963,43/2,s.133–171.
