Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
25
gatoilustrowanegoKodeksuJenajskiego,dotyczyłoubogiego,pokornegoChrystusa
ipysznego,odrażającegopapieża–Antychrysta.Wlatachkatolickiejkrucjatyomawia-
narolaprzypadłajejgłównemuprzywódcy,znienawidzonemuwhusyckichCzechach
ZygmuntowiLuksemburskiemu.ZaAntychrystówlub„członków”Antychrystauważa-
nowszystkichwrogówruchuhusyckiego,księżyodmawiającychwiernymkomuniipod
dwiemapostaciami,prałatówimnichów,grzesznikówróżnychkategorii,odstępcówod
przyjętychzasadreligijnychiideowych.
WedleJanaŽelivskiego(zm.1422),radykalnego,bardzowpływowegokaznodziei
praskiego,znakamiprzynależnościdogronawybranychbyłaakceptacjaKielicha,wier-
nośćnauceHusaorazubóstwo(wsensiematerialnymiideowym)17.Terminologiaodno-
szącasiędoidentyfikacjizuznawanymiwartościami.Zauważmyodrazu,że„husyci”
(husitae,hussones)tomianonigdyprzeznichsamychnieakceptowane;miałoonood-
cieńpogardliwy,jakożenadalijewrogowieruchu,którzyhusytyzmuznawalizahere-
zję.Wyznawcyhusytyzmunazywalisiebie„obrońcamiprawdyBożej”,„obrońcami
prawaBożego”,wopozycjido„nieprzyjaciółBożych”,„fałszywychproroków”,„sług
Antychrystusowych”itp.18Chętnieteżprzyjmowalimiana„wiernychchrześcijan”,
„wiernychBożych”lub„wiernychCzechów”.Wokresiewojnydomowejiwalkzkru-
cjatąantyhusycką(„siłamiAntychrysta”)wielkąkarieręzrobiłopojęcie„Bożychwo-
jowników”(znanem.in.zmajestatycznegohusyckiegohymnuwojskowo-religijnego
„Ktośjsúbośibojovnici”(Wy,którzyjesteściebożymiwojownikami).Taborycinazy-
walisięnawzajem„braćmi”i„siostrami”.Oswymsłynnym,uwielbianymhetmanie
JanieŽiśce(zm.1424)mówiono„naszbratwierny”.MieszkańcyTaboru,głównego
centrumradykalizmuhusyckiego,tworzyliwrazzeswymmiastem„gminę”(obec),po-
jęcietoodwoływałosiędosukcesjiwobecgminwczesnochrześcijańskich.Pojęcie
„KościołaChrystusa”pojawiłosięwprawdziewodniesieniudocałościruchu,aleiden-
tyfikowalisięznimraczejumiarkowaniutrakwiści.Tychostatnichkatolicynazywali
pogardliwiekališnici,calixtines(„kielichowcy”).
Zeświadomościąprzynależnościdowspólnotywybranych,powołanychdojedynej
misjiwsłużbieChrystusaiEwangelii,łączyłosięprzekonanieouczestnictwiewwyda-
rzeniachwyjątkowychinadprzyrodzonych.Ideehusyckieniemalodpoczątkumiały
wymiareschatologiczny,wprowadzałyadeptówruchuwprzewidzianyikierowany
przezBogascenariuszwydarzeńdecydującycholosachludzi,ichżyciuiśmierci,zba-
wieniuipotępieniu.Zwłaszcza,gdymówimyowczesnejfaziewalczącegohusytyzmu,
oobfitującychwwydarzenialatach1419–1421,trudnobyłobyoddzielićsferężycia
świeckiego,codziennegoimaterialnegoodsakralnejsferyludzkichpoczynań.Inaczej
mówiąc:olbrzymiobszarludzkichdziałańzostałpodporządkowanywierzeniom,uczu-
ciomiwyobrażeniomreligijnym.Aktualizacjarzeczywistościbiblijnejigłębokawiara
wstopnioweurzeczywistnieniesięproroctwzawartychwPiśmieŚwiętymobjęłycałe
masyludnościsprzyjająceruchowihusyckiemuipodatnenapropagandęradykalnego
kleru.Toduchowezjawiskopoznajemyraczejpośrednio,poprzezprzekazanenam
17
Zob.Fr.Šmahel,Husitskárevoluce,t.II,s.92.PostaciŽelivskiegopoświęciłamonografię
B.Kopičková,JanŽelivský,Praha1990.
18Odnośniedosprawterminologicznychzob.artykuł:Zeslovníkuhusitskérevoluce[w:]Slovaadějiny,
podred.I.Němca,Praha1980,s.199in.orazE.Michálek,Jazykhusitůtaborskéhosměru,„Husitský
Tábor”1980,3,s.67–78.
