Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Spojrzenianawybór
21
zaczęłybyćczymświęcejniżosądemwizjidobrawspólnego.Stałysięnarzędziem,
zapomocąktóregowyznawcydanejwizjizdobędąwładzęizorganizująrzeczywi-
stośćspołecznązgodniezinteresemwielkiejgrupyspołecznej,którawyznajedaną
ideologię[Antoszewski/Herbut2006].Takiewyobrażenieukształtowałookres
politykimasowej,wprzypadkuktórejpartiaorganizujeżyciejejzwolennikówod
kołyskiażpogrób[Sobolewska-Myślik2005].Toapogeumznaczeniaisiłypartiiwe
współczesnymspołeczeństwie,apogeumzwiązkówpomiędzywyborcamiapartią,
wktórejpolitycysąpoprostuprzedstawicielamikonkretnejgrupyspołecznej.Są
rekrutowanispomiędzyniejiutożsamiająsięznią.Jesttowięźbardzogłęboka,
zarównoideologiczna,jakiśrodowiskowa,więźcałegosposobużyciaiwszystkich
wyznawanychwartości[Antoszewski/Herbut1999].
Takiewyobrażenieorolipartii,choćcałyczasobecnewpolskiejświadomości
społecznej,niewewszystkichkrajachzostałowcielonewżycie.Natomiastnawet
wtychkrajach,wktórychzostałozrealizowane,poddanojeerozji[Katz/Meir1995,
Panebianco1988].Wrazznarastającymzróżnicowaniemspołecznym,zrozpadem
wcześniejszychprostychpodziałóworazzpojawianiemsięcoraztonowychprob-
lemówwpublicznejdebacienastępowałokruszeniesiętakiegomodelu.
Partiewspółczesne
Modelempartii,którywyłoniłsięztychprzemian,byłapartiawyborcza,partia
walczącaozwycięstwo,którajestspajana,ukierunkowanaikształtowanawłaśnie
przezwolęzdobyciawładzy.Pobudkiideologicznezostałyzastąpioneconajwyżej
przezpobudkiideowe,natomiastsamąpotrzebęwyrażaniapoglądówwyznawców
danejideologiizastąpiłoposzukiwanietakichtematów,którychporuszeniezostało-
bynagrodzonezdobyciempoparciakolejnychwyborców[Herbut2002].Wszystko
zaśpoto,byosiągnąćgłównycel,którymjestzwycięstwo.Dookreśleniatakich
partiibywaużywanyoksymoronnpartiadlakażdego”
.Podkreślaonto,żetegotypu
partieniestawiająbarierokazywaniajejpoparcia,niematakichideologicznych
przeszkód,którewstrzymywałybyokreślonegrupyspołeczneprzedustawieniem
siępodjejsztandarem.
Spójnośćtakichpartiijestnapewnomniejszaniżspójnośćpartiimasowych.
Niejestimpotrzebnemasoweczłonkostwo-ichaktywnośćkoncentrujesięwo-
kółsamychwyborówinieaspirująonedoorganizacjiżyciaswoichzwolenników.
Aspirujątylkoiwyłączniedouzyskaniaichpoparciawgłosowaniu.Topoparcienie
jestjednakdaneraznazawsze.Trzebaoniewalczyćwkażdymkolejnympodejściu.
Tozjawiskowiążesiętakżezestabilizacjąsytuacjiideowejwspołeczeństwie
-poszerzaniemsięobszarukonsensusu,zmniejszaniemsięnatężeniakonfliktów
ispadkiemznaczeniapoglądów,którepostulowałyfundamentalneprzemodelo-
wanieżyciaspołecznego.Podwpływemtakiejstabilizacjiukształtowałsięnowy
modelpartii-partiakartelowa[Katz/Meir1995].Oczywiścieonarównieżwalczy
ozwycięstwo,alematakżedrugi,niższypoziomswoichaspiracji:przetrwanie.
Najprawdopodobniejpartia,nawetjeśliprzegranajbliższewybory,zaczterylata
