Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Antropomotorykajakodyscyplinanaukowa
orazprzedmiotdydaktykiakademickiej
Punktemwyjściaorazpodstawądlaokreśleniaprzedmiotuantropomotorykijestruch
imotorycznośćczłowiekajakoobiektywnarzeczywistośćiformażyciowejaktywności.
Antropomotorykęrozumiemyjakogeneralizującąiintegrującąnaukę,ujmującącałokształt
motorycznościczłowiekawjejskomplikowanychprzejawachiuwarunkowaniachoraz
powiązaniachizależnościach.Postrzegamyjąjednoznaczniejakonaukęoczłowieku,anie
jakoabstrakcyjnądziedzinęwiedzyobezpodmiotowychzjawiskach,procesach,
mechanizmachifunkcjachruchu.Antropomotorykaoczywiścienieneguje,wręcz
przeciwnie–ceniosiągnięciabadawczewtymzakresie.Ujmujejejednakzinnej
perspektywy.Zwielkiejliczbyfaktówbadawczychukazujeobrazcałegoczłowiekajako
żywyorganizmorazistotęspołecznąbędącąpodmiotemwłasnychczynności
motorycznych,zdolnądosamoregulacji,wykonującąróżnezadania,rozwiązującąróżne
problemyipodejmującąróżnedecyzje.
Antropomotorykaujmujeproblemymotorycznościwsposóbholistyczny,wktórym
człowiekjako„homofaber”–przyczynaitwórcadziałańruchowych–zajmujecentralne
miejsce.Awięcporuszającysięczłowiek,aniesamruch,jestprzedmiotemiistotą
poznaniawnauceomotorycznościludzkiej.Bardzotrafnieproblemtenująłjużprzed
wielulatyBujtendijk(1956),twierdząc,że„Ruchmechanicznyczłowiekajestabstrakcją.
Faktycznieistniejątylkoporuszającysięludzie”.Takieujęcieznajdujebardzosilne
wsparciewpsychologicznejteoriiczynności(działania),traktującejruchyczłowiekajako
działania,awięcjakozamierzonezachowania,skierowanenarealizacjęokreślonegocelu
(Tomaszewski1986;Pöhlmann1994;Nitsch,Munzert1997).Antropomotorykęnależy
zatempostrzegaćjakodyscyplinęwiedzyujmującąmotorycznośćczłowiekazglobalnego,
holistycznegopunktuwidzenia,dostrzegającąścisłerelacjemiędzyjejprzyrodniczymi,
psychicznymiorazspołecznymipodstawami,uwzględniającąteaspektywbadaniach
iinterpretacjach,atakżewtworzeniuteoretycznychkoncepcjiorazmodeli.
Antropomotorykawwęższym,specyficznymujęciu,waspekcieszczególnie
akcentowanymwtejksiążce,zajmujesiękompleksowymzjawiskiemmotoryczności
człowiekazwiązanymzjegowielorakądziałalnościąwobszarzekulturyfizycznej,aprzede
wszystkimwwychowaniufizycznym,sporcieirekreacjiruchowej.Tenobszar
motorycznościwpiśmiennictwiejestczęstookreślanyjako„motorycznośćsportowa”
(Meinel1960,1967;Hirtziin.1994;Meinel,Schnabel1998).Wtymujęciuczłowiek
rozpatrywanyjestwszczególnymaspekciesportowychczynnościruchowych(Göhner
1992).Aspekttenjestwswejistociemotorycznością„wyczynu”–rozumianąjednak
wnajszerszymtegosłowaznaczeniu.Każdaczynnośćruchowanastawionanaosiągnięcie
nawetprostegocelumacharakter„wyczynowy”.Wyczynemdlarocznegodzieckajest
samodzielnestanieipróbychodzenia,dlatrzyletniego–wspinanieizeskokzkrzesłaczy
przerzuceniepiłkiprzezprzeszkodę.Wyczynemjesttakżepokonaniedystansu5km
marszemczyprzeskoczenierowuprzezdwudziestoparoletniegourzędnikazobjawami
wyraźnejnadwagi.Alewyczynemjestrównieżpokonanieprzezrówieśników–zawodników
dystansu5kmwczasieponiżej13minutczyosiągnięciewskokuwdalodległości8,50
metra.
Pojęcie„motorycznościsportowej”oznaczazatemwszystkieformyczynności,których
efektemjestosiągnięcieokreślonychcelówruchowychidojściedowyczynu
motorycznego.Obejmujewięcogromnąliczbęczynnościruchowychstosowanych
wwychowaniufizycznym,sporcieirekreacjiruchowej.Meinel(1967)wskazuje,
że„motorycznośćsportowadotyczywszelkichruchów,któresąśrodkiemkształcenia
iwychowaniaczłowieka,wzmacnianiajegozdrowia,podnoszeniasprawnościmotorycznej,
atakżeprzynosząmuradośćorazwypoczynek”.
Przedmiotemantropomotorykijestruchpojmowanyjakoczynnośćmotoryczna,jestona
bowiempodstawowym,samodzielnymskładnikiemwielusferżyciowejaktywności
człowieka,azpewnościąstanowicentralnąformędziałaniawwychowaniufizycznym,
sporcieczyrekreacji.Stądteżgłównezadanieantropomotorykitozbadanieiwyjaśnienie
zarównozewnętrzniedostrzegalnychprzejawówczynnościmotorycznych,jakteżleżących
