Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Drugazasadatermodynamiki
31
1.4.Drugazasadatermodynamiki
1.4.1.Procesyodwracalneinieodwracalne
WedługIzasadytermodynamikiniejestdopomyśleniaproces,wktórymener-
giawewnętrznaukładudoznałabyzmianyinnej,niżwynosialgebraicznasumaenergii
wymienionychprzezukładzotoczeniem.NiekażdyjednakprocesniesprzecznyzI
zasadądajesięwrzeczywistościzrealizować.Warunki,jakiemusząbyćspełnione,by
niesprzecznyzIzasadąprocesmógłrzeczywiścieprzebiec,określaIIzasadatermody-
namiki.Podstawowymipojęciami,jakimiposługujemysiędlasprecyzowaniaIIzasady,
pojęciaprocesuodwracalnegoiprocesunieodwracalnego.
Proces,wktórymzmiennestanuzmieniająswewartościodX17X27X37...do
X
17X
27X
37...7nazywamyodwracalnym,jeżeliistniejeprocesodwrotny,wwy-
nikuktóregozmienneukładuprzyjmujązpowrotemwartościX17X27X37...7
przyczymprocesodwrotnyspełnianastępującewarunki:
1)układprzechodziwnimpoprzeztesamestanypośrednie,cowprocesie
pierwotnym,leczwodwrotnejkolejności;
2)układwymieniawtymprocesiezotoczeniemilościmasy,ciepłaipracy
różniącesięjedynieznakiemodwymienianychwprocesiepierwotnym.
Wtensposóbpozakończeniuprocesuodwrotnegoniepozostajeżadenślad
aniwukładzie,aniteżwjegootoczeniu.
Proces,któryniespełniachociażbyjednegoztychwarunków,nazywamyproce-
semnieodwracalnym.Układowi,wktórymprzebiegłprocesnieodwracalny,można
wprawdzienaogółprzywrócićstanpierwotny,leczdokonująctego,wywołujesięzko-
niecznościtrwałezmianywotoczeniuukładu.
Procesaminieodwracalnyminaprzykład:rozprężaniegazuprzeciwkostałemu
ciśnieniulubdopróżni(przypowtórnymsprężeniutrzebazużyćwięcejpracyniżsięjej
zyskujewprocesierozprężania),przepływciepłapomiędzydwiemaczęściamiukładu
oróżnychtemperaturach,przepływmasypomiędzydwomaobszarami,wktórychstę-
żeniaróżne(dyfuzja),wreszciekażdareakcjachemiczna.Abyprzywrócićpierwotny
stanukładu,wkażdymztychprzypadkównależydokonaćingerencjizzewnątrz,która
musipozostawićtrwałyśladwotoczeniu.
IIzasadatermodynamiki,uogólniającniezliczonespostrzeżeniazróżnychdzie-
dzinzjawiskprzyrodniczychidziałalnościpraktycznejczłowieka,stwierdza,że
wszystkiezjawiska,którezachodząsamorzutniewprzyrodzie,zjawiskami
nieodwracalnymi.