Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
DCoFrancuzwymyśli,toPolakpolubin,napisałMickiewiczwPanuTadeuszu,achoć
miałotobyćuszczypliwe-wyrażałowielkąprawdę,żebezkulturyfrancuskiejniemożna
byłożyćinadalekiejLitwie,iwjeszczedalszymodParyżaSankt-Petersburgu.Teczasyniby
minęły,boFrancuzijużdawnoustąpilipolaAnglosasom,alenadalniktniezaprzeczy,że
międzyelegancjąMcDonaldaapaniąCocoChannelzionieprzepaść.Chociażjęzykfran-
cuski,wypartyzdyplomacji(gdzieprzezwiekibyłoczywistością),niejestjużpierwszym
językiemobcymwświatowychliceach,książkaohistoriikulturyfrancuskiejmazpewnością
innezadanieimożemiećznacznieszerszykrągodbiorcówniżksiążkaokulturzehiszpań-
skiejczynawetangielskiej;krótkomówiąc-niebędzieprzeznaczonawyłączniedlastu-
dentówromanistyki.Wymownymświadectwemtegostanurzeczyjestprawdziwyzalew
książekdotyczącychrozmaitychdziedzinkulturyfrancuskiejdawnychwieków(przede
wszystkimśredniowiecza),którepojawiająsięnapolskimrynku.Sątonajczęściejprzekłady
dziełznamienitychbadaczy,aczytelnicytraktujątepozycjetak,jakbymówiłyodziejach
świata,anietylkooFrancji;wszystkodlatego,żenaszemyślenie(mimowpływówMcDo-
nald3s)jestnadalwznacznymstopniufrankocentryczne.Francuskirycerzśredniowieczny
ifrancuskikościółgotyckiwciążokreślająnaszepojęciaośredniowieczuwogóle,ad3Artag-
nan,WersaliLudwikXIVwciążtworząnaszobrazeuropejskiegowiekuDpłaszczaiszpadyn,
tudzieżkształtują-przynajmniejwerbalnie-naszewyobrażenieoprawdziwejogładzie
ielegancji.PodobnierzeczsięmazWielkąRewolucjąFrancuską,któraodwróciłasięod
DStarej,SłodkiejFrancjin,torujączjednejstronydrogętzw.postępowiiprawomczłowieka
wEuropie-tosięzawszeichętniepodkreśla-alezdrugiej,dającteżpoczątekograniczaniu
tychżeprawwimięabstrakcyjnychwartości.Otympamiętasięjużmniejchętnie,takjak
iotym,żetradycjaDStarejFrancjinwcalenieprzestałaistnieć.Historiakulturyfrancuskiej
niemożetegoprzemilczeć.
Wtymmiejscutrzebajednakprzejśćdokonkretówipostawićtrzypytania,istotne
dlapotencjalnychczytelnikówtejksiążki:popierwsze,cotojestkultura,podrugie,cotojest
właściwieDkulturafrancuskan,apotrzecie,wjakisposóbnaszapublikacjamożezmierzyćsię
ztematemtakpoważnymiobszernymjakdziejekulturyfrancuskiej?
Pytaniepierwszepozostawimybezjednoznacznejipełnejodpowiedzi;definicjiter-
minuDkulturanjeststanowczozbytwiele.Zaglądającjednakdoksiążek,zajmującychsię
kulturamirozmaitychkrajówiepok,stwierdzimy,żezazwyczajtraktująone-wrozmaitej
kolejności-owarunkachzewnętrznychrozwojudanegospołeczeństwa,czyliklimacieiśro-
dowiskugeograficznym,następnieoramachprzeztospołeczeństwostworzonych,czyli
osystemiepolitycznymirozmaitychnormach,którewdanymspołeczeństwieobowiązywały,
