Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cesarstwokarolińskie
59
którychzadaniembyłakontrolamiejscowychnotablów,choćionisami-cojużzauważy-
liśmy-teżsięwzajemniekontrolowali.Jakwidać,wsystemkontroliizarządzaniapaństwa
wprzęgniętezostałytrwaleiskutecznieinstytucjekościelne.Ponadtowieleopactwna-
zywanychDkrólewskiminmieściłowsobiewielkiepałacekrólewskieipełniłorolęrezy-
dencjimonarszychpodczasnieustannychpodróżyKarolaWielkiegoijegonastępców.
Wniemałymstopniuwłaśnieowepodróżepozwalałycesarzowinautrzymaniekontroli
nadpaństwem.
ReformaKościoła
Kościółtaki,jakimbyłuprogumonarchiikarolińskiej,wymagałreformy.Nienaj-
gorzejdziałosięwklasztorach(monastycyzmodżył,jakjużotympowiedzianowcześniej,
dziękimisjonarzomiroszkockim),zatożyciediecezjalnepozostawiałowieledożyczenia.
WVIIw.naZachodzieprzestałyodbywaćsięsynody,toznaczypowszechnezgromadzenia
kleruzwoływanewceluutrwalaniajednościwiary,liturgiiistanowiskaduchownychwobec
świata.Mnożyłysięzłezjawiska-naprowincjitrwałopogaństwo,panowałmarazmwmyśli
teologicznej.NaukaChrystusowapozostawałamartwąliterąlubteżgłoszonojąnieortodok-
syjnie,poczęścizniewiedzyiniedbałości.Dochodziłydotegoproblemyjęzykaiedukacji,
któraniemalzupełnieupadła,pozbawionaośrodkówwybitnejkultury;zdarzalisięksięża-
analfabeci.WzachodniejczęścipaństwaFrankówłacinaludowazaczęłaażtakróżnićsię
odklasycznej(ewoluującwstronęprzyszłegojęzykafrancuskiego),żedlapospólstwa
tekstWulgatyprzestałbyćzrozumiały.Jednakżepozostawałaleksykalnabliskośćłaciny
mówionejiklasycznej,cozkoleipowodowałołatwośćDpsucianprzepisywanychtekstów
łacińskichprzezniedouczonychksięży.Kroniki,dokumenty,acogorszatakżeksięgiliturgicz-
neiBiblia,przekształcałysięwięcbezwiedniewduchujęzykaDludowegon.Nietrzebadoda-
wać,żepanowałowielerytówmszalnych-obrzędyliturgiczneposzczególnychdiecezji
różniłysięodsiebie.
TenstanrzeczyniepokoiłPepinaiKarola.Sprawywiarytraktowalioniniezwykle
poważnieizcałądosłownością,ajakoludzienieuczenitymbardziejgorszylisięniepo-
rządkiemibrakiemjednościwśródkapłanów,obarczonychmisjąprzekazywaniaskarbuwia-
ry.Skorowięcstankapłańskiniepotrafiłzreformowaćsięsamodzielnie,władcypostanowili
uczynićtoodgórnie,angażującwybitnychintelektualistów,zwłaszczamnichówzWyspBry-
tyjskich.ZwyczajowopodkreślasięichudziałwDpowtórnejewangelizacjinEuropyZachod-
niej;jednakreformabynajmniejniebyłatylkoichdziełem;jakzobaczymy,wśródjej
realizatorówznalez
·lisięprzedstawicielewielunarodowości.Dodaćtrzebakoniecznie,że
choćpodczaswojenzSasamiKarolWielkinawracałpoganmieczem,towjegoimperium
panowałatolerancja,którawpóz
·niejszychstuleciachśredniowieczaniewątpliwiesięzmniej-
szyła.Dowodzitegom.in.ówczesnaswobodaŻydów.Wiemy,żegminżydowskichbyło
wimperiumkarolińskimsporo,aniesłyszymyoichprześladowaniach.Dowiadujemysię
zatooskargachbiskupów,którzyzzaniepokojeniemnotująprzypadkiprzechodzeniana
judaizmalbouczestnictwachrześcijan-poczęścizapewnebezwiednego-wnabożeństwach
wsynagodze,ponieważrabinmówiłkazaniaDlepiejniżnaszproboszczn;zdarzałosięteż
świętowanieprzezchrześcijanszabatu.
