Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cesarstwokarolińskie
61
ka,geometria,astronomia,muzyka),tworząctrwałyschematsystemuedukacjipóz
·niejszych
epok.Zapewnepodczasjednegozsynodówakwizgrańskichwpocz.IXw.ustalonomode-
lowyplanklasztoru,któregokopierozesłanodowszystkichośrodkówklasztornych.Zacho-
wałsięjedenjegoegzemplarz,sławnyplanprzechowywanydodziśwopactwieSankt-Gallen
(fr.Saint-Gall,dziśwgranicachSzwajcarii);planówłączysięściślezwielkimruchembu-
dowlanyminowatorskąarchitekturąepoki(oczymdalej,zob.s.70).Wspomnianajużwyżej
regułaChrodeganga,przeznaczonadlakanonikówkatedralnych,zostaławprowadzonaod-
górniewcałympaństwie,aprzyzreorganizowanychwtensposóbkatedrachrównieżpoja-
wiłysięszkoły,narazienieliczne.OilezaczasówKarolaWielkiegokulturakrzewiłasię
przedewszystkimnadworzecesarskim,todziękiadministracyjnympoczynaniomtegowład-
cyklasztoryikatedryprowincjonalnewyrosłynasilnecentraintelektualne,coprawdaniemal
tylkonaDfrankijskichnziemiachnapółnocodLoary.
Spórokultobrazów
Wszystkieomówionepowyżejpoczynania,azwłaszczaukształtowaniesięwybitnej
Dczołówkinintelektualnej,dyspozycyjnejwobeccesarza,pozwoliływejśćZachodowiwor-
bitęwielkichdyskusjiteologicznychepoki.Niezapominajmybowiem,żekulturastarożytna
odradzałasięnaZachodziewcieniuBizancjum,którenieustanniepodziwianoinaślado-
wano.Byłtowzórniedościgniony,któremudopierowówczasZachódmógłprzeciwstawić
swojąkulturę(aczkolwiekporównanienadalwypadałodlaZachodudruzgocąco).Wkaż-
dymraziemożnajużbyłopodjąćdyskusjęprzynajmniejteoretycznienarównychprawach.
ItaksynodakwizgrańskiwypowiadałsięnatematTrójcyświętej,właśnienaliniidyskusji
zBizantyjczykami.Wpodobnymkontekścieśw.TeodulfiAlkuinzredagowalitakzwane
KsięgiKarolińskie(LibriCarolini),odpowiadającBizantyjczykomnapytaniadotyczące
kultuobrazów(wBizancjumtrwałjeszczewielkikonfliktczcicieliiprzeciwnikówobrazów
świętych-ikonodulówiikonoklastów).Wdzieletymśw.TeodulfiAlkuinstwierdzili,żenie
należyczcićobrazówprzedstawiającychosobyświęte,aczkolwieknienależyichteżwżad-
nymwypadkuniszczyć,gdyżsąużytecznedlanauczaniawiary.Stanowiskoto,raczejnie-
chętneobrazom,byłojednakpośredniosprzecznezpraktykąKościołatamtychczasówna
Zachodzie;odzwierciedlałozaśsurowepoglądypapieżaGrzegorzaWielkiegoisamych
autorówKsiągKarolińskich.
Wiaraprostaczków
Kolejnesynodyirozporządzeniawładcy(niekiedywydawanenawetbezpytaniapa-
pieżaozdanie)utrwaliłyteżnowąstrukturęKościoła.WkońcuVIIIw.pojawiłysięparafie
wdzisiejszymtegosłowaznaczeniu,złączonezokreśloną,lokalnąwspólnotą,którejprze-
wodniczyłkapłan-dzisiejszyproboszcz-korzystającyzdziesięcinyizobowiązanydoopieki
duszpasterskiej.Miałonpilnowaćprzestrzeganiaprzykazańkościelnych:odpoczynku
wświętaiuczestnictwawMszyśw.niedzielnej.Towówczas,wtrosceochrześcijańskiewy-
chowaniedzieci,zaczynasięchrzcićniemowlęta,coażdotejporybyłozjawiskiemwyjątko-
wym.Taksamochrzestprzezpolaniezajmujepowolimiejscechrztuprzezzanurzenie.
Ludzieświeccyzaczynająteżbraćpewien,dośćograniczonycoprawda,udziałwliturgii:
