Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięzdaje,nieprzeszkadzająsobiewzajemnie.Znaczyto,żeświatło
poruszasięwprawdziewprzestrzeniwewszystkichkierunkach,ale
światłoprzechodzącewpoprzeknaszejliniiwzrokuniewpływana
światłoprzychodzącedonasodjakiegośprzedmiotu.Byłtokiedyś
jedenznajpotężniejszychargumentówprzeciwkoteoriikorpuskularnej;
posługiwałsięnimHuygens.Gdybyświatłobyłopękiemlecących
strzał,jakżemogłybyztakąłatwościąprzechodzićprzezeńinnestrza-
ły?Takiefilozoficzneargumentyniemająjednakwielkiegoznaczenia.
Zawszemożesięznaleźćktoś,ktopowie,żeświatłojestzrobioneze
specjalnychstrzał,którewzajemnieprzenikająprzezsiebie!
26.2
Odbicieizałamanie
Powyższerozważaniadająwystarczającewyobrażenieopodstawowej
ideioptykigeometrycznej–czasteraznazgłębieniejejzwiązków
ilościowych.Dotądrozważaliśmyświatłorozchodzącesiępoliniach
prostychmiędzydwomapunktami;zbadajmyteraz,jakzachowuje
sięświatło,gdynatrafianaróżneośrodkimaterialne.Najprostszym
takimprzedmiotemjestzwierciadło.Obowiązujedlaniegoprawo
mówiące,żegdyświatłopadanazwierciadło,niebiegniedalejpo
liniiprostej,aleodbijasięponowejliniiprostej,którasięzmienia,
gdyzmieniamynachyleniezwierciadła.Wstarożytnościstawiano
sobiepytanie:jakizwiązekzachodzimiędzydwomawchodzącymitu
wgrękątami?Związektenjestbardzoprostyijużdawnogoodkryto.
Światło,padającnazwierciadło,biegnietak,żekątymiędzykażdą
związekazwierciadłemsąsobierówne.Zpewnychpowodówprzyjęto
mierzyćkątywzględemnormalnejdopowierzchnizwierciadła.Wobec
tegotakzwaneprawoodbiciabrzmi:
;pad;odb
θpad“θodb
(26.1)
(rys.26.1).Tutajsprawajestdośćprosta,aleproblemstajesiętrud-
niejszy,gdyświatłoprzechodzizjednegoośrodkadodrugiego,na
Rys.26.1.Kątpadaniajestrównykątowi
przykładzpowietrzadowody;widzimy,żeiwtedyniebiegnieono
odbicia
potejsamejliniiprostej.Promieńwwodziejestnachylonywzględem
kierunkuswojegorozchodzeniasięwpowietrzu(rys.26.2).Jeślido-
bieramykąt
θ
tak,abypromieńpadałprawiepionowowstosunku
dopowierzchniwody,kąt„załamania”jestbardzoniewielki.Jeżeli
jednakzmienimynachyleniewiązkiświatłaosporykąt,kątodchyle-
niastajesiębardzoduży.Powstajepytanie:jakijestzwiązekmiędzy
;pad
;zał
jednymkątemadrugim?Równieżnadtąsprawąprzezdługiczas
zastanawialisięstarożytni,alewtymwypadkunigdynieudałoim
sięznaleźćodpowiedzi!Jesttojednakjednozniewieluzagadnień
całejgreckiejfizyki,dlaktóregomożnaznaleźćzestawieniepewnych
wynikówdoświadczalnych.KlaudiuszPtolemeuszsporządziłwykaz
Rys.26.2.Promieńświetlnyzałamujesię,gdy
kątówwwodzie,odpowiadającychkilkuróżnymkątomwpowietrzu.
przechodzizjednegoośrodkadodrugiego
26.2Odbicieizałamanie
3
