Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mającjużodległośćogniskową,lepiejbyłobyzapisaćnaszerów-
nanie,korzystajączniejbezpośrednio.Wówczaswzórnaszprzybiera
postać:
(1{5)`(1{51)“(1{f).
(27.12)
Zobaczymyteraz,jaksiętymwzoremposługiwaćicozniego
wróżnychwarunkachwynika.Przedewszystkimwynikazniego,że
jeżeli
5
jestnieskończone,to
51
jestrówne
f
,iodwrotnie.Oznaczato,
żewiązkarównoległaogniskujesięwodległości
f
,costanowiwłaściwie
definicję
f
.Drugąciekawąrzeczą,októrejsiędowiadujemyztego
wzoru,jestto,żeobapunktyprzesuwająsięwtymsamymkierunku.
Jeżelijedenznichprzesuwasięwprawo,tozdrugimdziejesięto
samo.Innąrzeczą,októrejmówinaszwzór,jestto,że
5
i
51
sąrówne
wtedy,gdyobawynoszą2
f
.Innymisłowy,jeśliszukamysytuacji
wykazującejsymetrięwzględemsoczewki,okazujesię,żeogniskowanie
zobustronnastępujewodległości2f.
27.4
Powiększanie
Narazierozważaliśmytylkodziałanieogniskującedlapunktównaosi.
Terazzaśrozważymytworzeniesięobrazówprzedmiotów,którenie
leżądokładnienaosi,alewjejpobliżu.Chodzinamterazozrozu-
mieniezjawiskapowiększania.Ustawmysoczewkętak,abyświatło
zniewielkiegowłóknazogniskować„punktowo”naekranie.Zauważy-
mywówczasnanim„obraz”włókna,tyleżerozmiarówwiększychlub
mniejszychodprawdziwegoprzedmiotu.Światłomusiwięcprzybywać
P
y
V
x
U
f
X
T
y
y/
Q
f
R
x/
W
S
y/
doogniskazkażdegopunktuwłókna.Abytolepiejzrozumieć,zba-
dajmycienkiukładsoczewek,pokazanyschematycznienarys.27.7.
Wiemyjuż,że:
1.Dowolnypromieńwchodzącyrównolegledoosisoczewkizjednej
Rys.27.7.Geometriatworzeniaobrazuprzez
jejstronypodążadopewnegoszczególnegopunktuzwanegoogniskiem,
cienkąsoczewkę
położonegopodrugiejstroniesoczewkiwodległościf.
2.Dowolnypromieńprzybywającydosoczewkizogniskapojednej
jejstroniewychodzizdrugiejstronyrównolegledoosi.
Tojestwszystko,conambędziepotrzebnedogeometrycznego
wyprowadzeniawzoru(27.12).Załóżmy,żeprzedmiotleżywpewnej
odległości
x
odogniska;niechjegowysokośćwynosi
y
.Wiemy,że
jedenzpromieni,oznaczmygo
PQ
,załamiesiętak,żeprzejdzieprzez
ognisko
R
podrugiejstroniesoczewki.Jeżelisoczewkabędziewogóle
ogniskowaćpunkt
P
,tołatwoznaleźć,gdzietonastąpi,badającpo
prostubiegjakiegośinnegopromienia.Noweogniskoznajdziesię
bowiemwpunkcieprzecięciaobupromieni.Musimytylkodobrze
pomyśleć,jakznaleźćdokładnykierunekjeszczejednegopromienia.
Przypomnijmysobie,żepromieńrównoległydoosiprzechodziprzez
ogniskoiviceversa:promieńprzechodzącyprzezogniskobędziewy-
27.4Powiększanie
21
