Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wprzybliżeniuokresodpowiadającyjednemudrganiuświatła,wówczas
dalszepoprawianieniemasensu.Światłojestobiektemdrgającym
zokreślonączęstościązwiązanązdługościąfaliijeżelizadbamyoto,
abyróżniceczasówdlaróżnychpromienibyłymniejszeniżczasrzędu
okresu,wówczasniemaceludalejzwiększaćdokładności.
27.7
Zdolnośćrozdzielcza
Inną,bardzociekawąkwestiązpunktuwidzeniazastosowańtechnicz-
nych,dotyczącąwszystkichprzyrządówoptycznych,jestsprawaich
zdolnościrozdzielczej.Mikroskopmusimyzbudowaćtak,abyrzeczy-
wiściewidziećoglądanepodnimprzedmioty.
Oznaczatonaprzykład,żejeżelibakteriamadwapunkciki,to
wpowiększeniuchcemynaprawdęzobaczyćnaniejdwiekropki.Moż-
nabysądzić,żesprawapolegatylkonauzyskaniudostatecznego
powiększenia.Możemyprzecieżzawszedodawaćnowesoczewkiiuzy-
skiwaćcoraztowiększepowiększenia,aprzypewnejpomysłowości
konstruktorówznieśćwszystkieaberracje,sferyczneichromatyczne.
Mogłobysięwięcwydawać,niemapowodu,któryuniemożliwiłby
namotrzymywaniecoraztowiększychpowiększeńobrazu.Tymczasem
ograniczeniamikroskopupolegająnienatrudnościachzbudowania
soczewki,którapowiększawięcejniż2000razy.Możemyzbudować
układsoczewekpowiększający10000-krotnie,alemimotoniebę-
dziemymoglizobaczyćdwóchpunktówleżącychzbytbliskosiebie.
Powodemograniczeniaoptykigeometrycznej,czylifakt,żezasada
najkrótszegoczasuniejestścisła.Regułęokreślającą,jakdalekood
siebiemusząznajdowaćsiędwapunkty,abyichobrazypojawiłysię
oddzielnie,możnawyprowadzićwpięknysposóbuwzględniający,jaki
czasjestpotrzebnydlaprzebieguróżnychpromieni.Pomińmyteraz
DP/
P
t1
;
t2
R
S
T
aberracjeiwyobraźmysobie,żedlapewnegopunktu
P
(rys.27.9)
wszystkiepromieniezużyjątensamczasnaprzejścieodprzedmiotu
doobrazu
T
.(Niejesttooczywiścieprawdą,ponieważukładnie
Rys.27.9.Zdolnośćrozdzielczaukładu
jestdoskonały,aletojużinnasprawa.)Weźmyterazinnypobliski
optycznego
punkt,
P1
,izapytajmy,czyjegoobrazbędzieoddzielonyodobrazu
T
.
Innymisłowy,czymożemyjeodsiebieodróżnić?Zgodniezzasadami
optykigeometrycznejpowinnysiępojawićdwaobrazypunktowe,ale
to,conaprawdęzobaczymy,możebyćtakrozmyte,żeniebędziemy
wstaniestwierdzićobecnościdwóchpunktów.Drugipunktbędzie
zogniskowanywpunkciewyraźnieróżnymodpierwszego,jeżelidwóm
skrajnympromieniomP
1
STiP
1
RTpoobustronachdużegootworu
soczewkibędąodpowiadałynierówneczasyprzejściaodobumoż-
liwychpunktówprzedmiotówdodanegopunktu-obrazu.Dlaczego?
Gdybybowiemczasyprzebiegubyłyrówne,oczywiścieobapunkty
zostałybyzogniskowanewjednymmiejscu.Czasywięcniemogąbyć
27.7Zdolnośćrozdzielcza
25