Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.3.FUNKCJAREDYSTRYBUCYJNA
lubzaczęściowąodpłatnościądobraiusługiważnedlanormalnejegzystencjiirozwoju
człowieka.
Dlaprzedsiębiorstwprywatnych,dominującychwgospodarcerynkowej,podsta-
wowymkryteriumdziałaniajestzysk,tymczasemichdziałalnośćwywołujetzw.efek-
tyuboczne(np.skażenieśrodowiskanaturalnego,obciążaniesiecikomunikacyjnej).
Państwowprawdziepróbujeobciążaćposzczególneprzedsiębiorstwakosztamitych
ubocznychefektów,alewprocesietymnapotykaistotnetrudności.Niejednokrotnie
ustaleniestopniaodpowiedzialnościzaskażenieśrodowiskajesttrudne.Zmuszato
państwodoalokacjipewnejczęścizasobówpublicznychnaochronęiregenerację
środowiskanaturalnego.
Wypadazauważyć,żemechanizmrynkowyjestprawieidealnymsposobemza-
spokajaniapotrzebprywatnych(indywidualnych).Konsumentchętniebędziepłacił
zadanedobro,jeżeliztegozakupuosiągnieindywidualnekorzyści,natomiastjeżeli
korzyścipłynąceztakiegodobradotycząwieluobywateliczycałegospołeczeństwa,
tokonsumentniebędziezainteresowanyprzeznaczeniemswoichdochodównaten
zakup.Oznaczato,żemechanizmrynkowyniezaspokajapotrzebzbiorowych;wta-
kichszczególnychsytuacjachmechanizmrynkowyzawodzialbojestnieefektywny
2
.
Dotegoceluwykorzystujesięwięcadministracyjnymechanizmzaspokajaniapotrzeb
zbiorowych,apodstawowymelementemtegomechanizmusąfinansepubliczne.
Wieleosóbkorzystazdanegodobrapublicznego,np.oświetleniaulic,alenajczęś-
ciejwniejednakowymstopniu.Stądteżpróbaurynkowieniategorodzajudóbrjest
niemalniewykonalna,gdyżpojawiasiębarieraczystotechniczna:wjakisposóbustalić
cenęzakorzystanieprzezdanąosobęzdóbrwspólnych.Ponadtoistniejenaturalna
skłonnośćludzidokorzystaniazdóbrpublicznychbezpłaceniazanielubprzymini-
malizowaniukosztówhpozyskania”dóbrpublicznych(minimalneobciążenieswoich
prywatnychfunduszy);osobytakieokreślanesą,jakjużzaznaczałemwcześniej,mia-
nemhgapowiczów”(hfreeriders”)
3
.Awięctakżeztychostatnichwzględówmechanizm
administracyjnymusibyćzastosowanywodniesieniudowytwarzaniaihprzymusowej”
konsumpcjiniektórychdóbrpublicznych.
3.3.Funkcjaredystrybucyjna
Rozważającistotęalokacyjnejfunkcjifinansówpublicznych,głównyakcentpołożyłem
nawytwarzanieidostarczaniedóbrpublicznychobywatelom,społecznościomlokal-
nym,społeczeństwujakocałości.Procesytewymagałyzasobówziemi,zasobówpracy,
2Por.R.A.Musgrave,P
.B.Musgrave,PublicFinanceinTheoryandPractice,wyd.5,McGraw-Hill,New
York1989,s.7.
3Por.ibidem,s.8.
99
