Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ2.PRZEGLĄDWAŻNIEJSZYCHTEORIIFINANSÓWPUBLICZNYCH
niska”
28
.Poglądytejeszczerazpotwierdzająznanąprawdę,żeowielkościbudżetu,
ciężarachpodatkowych,strukturzewydatkówpublicznychdecydująkonkretnewa-
runkihistoryczne,społeczneipolityczne.Nawiązywaniedodoświadczeńangielskich
–jeślichodziokształtowaniewielkościbudżetu–wprzypadkuodbudowywaniapań-
stwowościpolskiejjestrezultatemniedostrzeżeniaodmiennościsytuacji,asięganie
dodoktrynymałegobudżetujestwygodnejedyniedlaprzedsiębiorcówdążącychdo
niepłaceniapodatkówiprzedkładającychinteresprywatnynadinterespubliczny.Na
potwierdzenietejtezyR.Rybarski(wcytowanymdziele)podajeażnadtoprzykładów
działalnościróżnychprzedsiębiorstwnaszkodęskarbupaństwa.Chociażpoglądytego
wybitnegoteoretykazostałysformułowaneprzedzgórą80laty,uderzaichaktualność.
Otojedenzprzykładów:hZagadnieniapodatkowesąparexcellencezagadnieniami
polityczno-społecznymi,niekażdyrozważajezpełnymspokojemiobiektywizmem.
Jednawarstwapragnieprzerzucićciężaropodatkowanianainne,pojednejstroniejest
częstokrótkowzrocznyegoizm,podrugiejdemagogiaskarbowa,sprzecznazwieko-
wymdoświadczeniem.Podatekdlaniektórychludzijestnarzędziemniszczeniawarstw
sobieniemiłych,sposobemzałatwianiaporachunkówspołecznych”29.
2.6.Wzrostwydatkówpublicznych–prawoWagnera
Koncepcjeliberalne,wtymzwłaszczaodnośniedowolnegohandlumiędzynaro-
dowego,zaczętokwestionowaćpodkoniecXIXw.Ichpodstawąbyłyznaczneróżni-
cewpoziomierozwojugospodarczegomiędzyróżnymikrajami,azwłaszczamiędzy
AngliąaNiemcami.Dlatychostatnichpolitykawolnegohandlubyłazagrożeniem,
stądpojawiłysięsilnetendencjeprotekcjonistyczne,któreznalazłyteoretycznąpod-
budowę.WNiemczech,odrzucającychzasadyekonomiiklasycznej,podkreślanorolę
państwa,którepowinno–m.in.przezpolitykęprotekcjonistyczną–zapewnićkrajowi
warunkidoakumulacjikapitałuiosiąganiazysków30.
Niemcyuważasięzakraj,wktórymstworzonosystemnaukiofinansach:jego
twórcamisą:L.vonStein,A.WagneriA.Schaffle.Inspiracjądlanichbyłsystemna-
rodowejekonomiipolitycznejGeorgaFriedrichaLista(1789–1846),wktóregopoglą-
dachcharakterystycznebyłouznaniewytwórczegocharakterudziałalnościpaństwa
31
.
Twórcysystemunaukiofinansachbylirównieżściślepowiązanizeszkołąhistoryczną,
wtymzW
.Roscherem,którytakżejestautoremdziełapoświęconegonaucefinansów
32
.
PoglądListaowytwórczymcharakterzedziałalnościpaństwaznajdujewyrazwteorii
28Ibidem,s.13.
29Ibidem,s.3.
30Por.E.Lipiński,Rozwójmyśliekonomicznej,PWN,Łódź–Warszawa1957,s.314–315.
31Por.Z.Fedorowiczopocito,s.172.
32E.Roscher,SystemderFinanzwissenschaft,b.m.1886.
62
