Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ2.PRZEGLĄDWAŻNIEJSZYCHTEORIIFINANSÓWPUBLICZNYCH
rozkręcaniaspiralidługupublicznegoorazkosztówjegoobsługi,comusidoprowadzićdo
krachufiskalnego.
Schumpetertrafniezauważyłzwiązekmiędzywzrastającymiciężaramipodatko-
wymiaekspansjąbiurokracji.Nadmiernywzrostpodatkówwywołujenietylkoskut-
kiekonomicznepolegającenauszczupleniudochodówpodmiotówprywatnych,lecz
takżepowodujewzrostregulacyjnejrolipaństwawobecgospodarki.Trafnośćtejob-
serwacjimożnazilustrowaćtwierdzeniem,żedlapodatnikarównieważna,aczasami
ważniejsza,jestniewielkośćciężarupodatkowego,aleto,wjakisposóbteciężarysą
nakładane.Zkwestiifundamentalnychnależywymienićstabilnośćsystemupodatko-
wegoirespektowanieelementarnejzasadypodatkowej,którąjestpewnośćpodatnika
codowielkościciężarupodatkowego.Zahaniebnenależyuznaćpraktykinakładania
podatkówobowiązującychwstecz,świadomąnieprzejrzystośćprzepisówpodatko-
wych,którastwarzamożliwośćdowolnościwustalaniuciężarupodatkowego,także
wstecz.ZdaniemSchumpeterarówniegroźnejestnadmiernieregulacyjnedziałanie
państwa,którewymuszaistnienierozbudowanejadministracji.Pochłaniaonaznaczną
częśćdochodówpublicznychijestjednązprzyczynwzrostuobciążeńpodatkowych.
PoglądySchumpeterawkwestiiupadkupaństwapodatkowegobyły–zdzisiejszej
perspektywy–zbytdalekoidące,alezwróciłonuwagęnaniebezpieczeństwonad-
miernegofiskalizmuijegoskutki.PoglądySchumpeterastałysięprzedmiotemoży-
wionejdebatykilkadziesiątlatpoopublikowaniujegogłównychdzieł60.A.Glapiński
słuszniezwracauwagę,żepoglądySchumpeteramożnauznaćzajednązintelektu-
alnych,ideowychprzesłanekrewolucjikonserwatywnejidoktrynywdrażanejprzez
R.ReaganaiM.Thatcher61.
2.10.Neoliberalizminowykonserwatyzmfskalny
Obserwacjafunkcjonowaniagospodarkikapitalistycznejwwieluwysokorozwinię-
tychkrajachzachodnichpookresiewielkiegokryzysu,azwłaszczapodrugiejwojnie
światowej,dopoczątkulat70.XXw.potwierdzałaskutecznośćinterwencjonizmu
państwowego.Szybkiwzrostgospodarczykrajówzachodnich,bezkryzysowy–wza-
sadzie–przebiegprocesówgospodarczych,budowapaństwadobrobytuprzemawiały
nakorzyśćinterwencjonizmupaństwowego.Jegowyrazembyłainterwencjapaństwa
nietylkowsferępodziałudochodunarodowego,lecztakżewsferęprodukcji.
Skutecznośćinterwencjonizmupaństwowego,realizowanegoprzezpolitykęfiskal-
ną,zostałaznacznieosłabionawlatach70.XXw.,kiedytogospodarkaprzodujących
60AnalizępoglądówSchumpeterawsprawiekryzysupaństwapodatkowegonatlecałejjegotwórczości,
atakżeprzegląddebatywliteraturzeświatowejmożnaznaleźćw:A.Glapiński,opocito
61Por.ibidem,s.222.
82