Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.4.LIBERALNAMYŚLFINANSOWA
wzrostugospodarczego,jednakwpływtenjestniezaprzeczalny.Kuznetsstwierdza,że
,,nowoczesnywzrostgospodarczywymagawdużymstopniuudoskonalonejinfrastruk-
tury,wzakresiektórejtrudnościosiągnięciaprzychodówmogązniechęcaćdopodej-
mowaniainwestycjiprywatnych.Państworeprezentującespołecznośćmusialbosamo
budowaćtransport,łączność,energetykęiprzyjąćodpowiedzialnośćzainfrastrukturę
wzakresieoświaty,alboconajmniejwspomagaćprywatnąprzedsiębiorczośćwtych
dziedzinach”10.
2.4.Liberalnamyślfnansowa
TeoretyczneiideologicznepodstawyliberalizmugospodarczegostworzyłAdamSmith
(1723–1790),twórcaklasycznejekonomii.Kamieniemwęgielnymliberalizmujest
wolnośćgospodarcza,wolnakonkurencja,silnyindywidualizmgospodarczy(homo
oeconomicus),odktóregozależypomyślnośćcałegospołeczeństwa11.Prywatnawłas-
nośćjestwarunkiemrozwojuprzedsiębiorczości.Wobectegorolapaństwapowinna
ograniczaćsiędotworzeniawarunkówdoswobodnegodziałaniaprawrynku.Państwo
ifinansepublicznemusząbyćograniczanedominimum,gdyżwinnymprzypadku
podważałobytologikędziałaniamechanizmurynkowego.
WkładA.Smithawpowstanienietylkoklasycznejekonomii,lecztakżefinansów
publicznych(skarbowości)iteoriipodatkujestogromny.Wepokowymdzielept.Bada-
nianadnaturąiprzyczynamibogactwanarodów
12
ostatnią,piątą,księgęSmithpoświęcił
kwestiomskarbowym.Wrozważaniachtychwyraźnieograniczyłrolępaństwawgos-
podarcedoklasycznychfunkcjipublicznych,przyczymbyłzwolennikiemstosowania
opłatzausługipublicznewdziedziniewymiarusprawiedliwościioświaty,abywjak
najmniejszymstopniudziałalnośćpaństwaobciążałapodatników.Podatkitraktował
jakozłokonieczne.Głosił,żedziałalnośćpaństwawsferzepodatkowejmusibyćpod-
porządkowanaokreślonymzasadom.Smithjestuważanyzatwórcęczterechklasycz-
nychzasadpodatkowych(omówięjewdalszejczęścipracy),chociażwliteraturze
podkreślasię,żezasadytejużwcześniejsformułowałHenryHome(1696–1782)13.
Smithprzewidywałdlapaństwanastępująceobszarydziałalności:
•
obronazewnętrzna,
•
ochronawłasnościwymiarsprawiedliwości,
•
organizacjarobótpublicznych.
10S.Kuznets,Wzrostgospodarczynarodów.Produktistrukturaprodukcji,PWE,Warszawa1967,s.337–338.
11Por.D.R.Fusfeld,TheAgeoftheEconomist,wyd.5,Scott,ForesmanandCo.,Glenview,Ill.1986,
s.20–35.
12A.Smith,Badanianadnaturąiprzyczynamibogactwanarodów,wyd.2,WNPWN,Warszawa2007.
13Por.Z.Fedorowicz,opocito,s.164.
57
