Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.PRZEDMIOTNAUKIOFINANSACHPUBLICZNYCH
zbiorowo,innemogąbyćzaspokajaneindywidualnielubzbiorowo(np.potrzebyzdro-
wotne,potrzebyoświatowe),jeszczeinnewyłącznieindywidualnie(np.potrzebymiesz-
kaniowe).
Sąjednakautorzy,wedługktórychfaktuwystępowaniapotrzebzbiorowychnie
możnazakwestionować11.Istnieniepotrzebpaństwa,społeczeństwa,jegoelementów
(np.zbiorowościlokalnych)jestzjawiskiemobiektywnym,aichniezaspokojenieza-
grażaegzystencjispołeczeństwa(np.obronanarodowa,ochronaśrodowiskanatu-
ralnego)ipaństwa(np.niewydolnaadministracja).Oistnieniupotrzebzbiorowych
decydujewięcobiektywnyfaktistnieniaspołeczeństwaorazinstytucji,któresąjego
wytworem,zwłaszczapaństwa.
1.3.Dobropubliczne
Dlanaukiofinansachpublicznychpodstawoweznaczeniemakategoriadobrapublicz-
nego.Towłaśnieistnienietegorodzajudobrajestprzyczynągromadzeniaśrodków
finansowychwfunduszachpublicznych,koniecznychdofinansowaniaprocesówtwo-
rzeniadóbrpublicznych(budowadróg,lotnisk,portówmorskich)orazfinansowania
eksploatacjiurządzeńpublicznych.
Wzwiązkuzpowyższympowstajezasadniczepytanie:Czymjestdobropubliczne?
Odpowiedźniejestprosta.Wliteraturzeprzedmiotuwystępująznacznekontrower-
sje,wynikającem.in.stąd,żenapodstawiefizycznychcechdóbrniezawszemożna
podzielićjenapubliczneiprywatne.Istniejąpewnerodzajedóbr,któremającharak-
terwyłączniepubliczny.Sąto:powietrze,rzeki,jeziora,morza,parkinarodoweitp.
Niemożnajednakniedostrzegaćwystępującychniekiedywżyciusytuacji,wktórych
teoretycznezałożenieopowszechnymdostępiedodóbrpublicznychjestweryfikowa-
nenegatywnie.Takdziejesięnp.wtedy,gdyzdrógpublicznychkorzystanadmierna
liczbaosób,gdyszlakiturystycznelubparkinarodowesązatłoczone,gdydostępdo
dóbrpublicznychwytwarzanychprzezadministracjępublicznąjesttrudny.Pokreśle-
nietojestotylekonieczne,żeopisaneprzypadkistanowiąpodstawęargumentacji
narzeczprzekształcenianiektórychdóbrpublicznychwdobraprywatne,korzystanie
zktórychjestuzależnioneodposiadanegodochoduindywidualnego.Dobrymitego
przykładamisąpłatneautostradyipłatnywstępdoparkówkrajobrazowych.Znacz-
naczęśćdóbrzpunktuwidzeniacechfizycznychmożebyćidobremprywatnym,
idobrempublicznym.Naprzykładenergiaelektrycznamożebyćwykorzystywana
dozaspokajaniapotrzebgospodarstwadomowegoorazdooświetlaniaulic,lekar-
stwamogąbyćużywanewprywatnychiwpublicznychszpitalach.Przykładówtakich
jestwiele.
11Por.S.Głąbiński,Naukaskarbowości,Warszawa–Lwów1925,s.169.
34
