Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ2.PRZEGLĄDWAŻNIEJSZYCHTEORIIFINANSÓWPUBLICZNYCH
szybciejdojśćdorównowagibudżetowej.Ponadtobudżetoperacyjnymusibyćobcią-
żonyobsługądługów,którepowstająwbudżeciekapitałowym.
Istotabudżetukapitałowegopoleganaopracowywaniuplanuwydatkówdługoter-
minowych,takabyzapewnićniezbędneśrodkipieniężnenarealizowaneprzezpań-
stwozadania(inwestycje).Sporządzaniebudżetukapitałowegomateżpomócudzielić
odpowiedzinapytanie:wjakimstopniuwydatkikapitałowemogąbyćpokrytezdo-
chodówzwyczajnych(podatków),awjakimstopniuwymagajązaciąganiapożyczek?
Hanseneksponujetęzaletęsporządzaniapodwójnychbudżetów,gdyż–jegozdaniem
–ułatwiatorozpoznanieoperacjifinansowychprzeprowadzanychprzezpaństwo.
Hansenpodkreśla,żeobabudżetymusząbyćzesobąpowiązane,aparlamentmusi
zachowaćpełnąkontrolęnadnimi.Koncepcjadwubudżetówznalazłaprawdopodobnie
tylusamozwolenników,coprzeciwników.Wpraktyceniemiałaszerszegozastosowania,
chociażwciążjestprzedmiotemrozważańteoretycznychorazeksperymentówjakoewen-
tualnenarzędzienietylkooddziaływanianakoniunkturęgospodarczą,lecztakżejako
metodaracjonalizacjiwydatkowaniaśrodkówpublicznych.Znajdujetowyrazwwyodręb-
nieniuwramachbudżetupaństwaczęścibieżącejorazczęścimajątkowej(kapitałowej).
2.9.2.KoncepcjafnansówfunkcjonalnychA.Lernera
Jeszczebardziejzdecydowanezaleceniacodowykorzystaniafinansówpublicznych
znajdujemywpracachwybitnegoekonomistyamerykańskiegoAbbyLernera.Wjego
opiniizasadniczymkryteriumstosowaniainstrumentówfiskalnych,zarównopostronie
dochodów,jakipostroniewydatków,jestskutecznośćdziałaniawceluzapewnienia
pełnegozatrudnieniaorazzapobieganiainflacji.Środkiemosiągnięciatychcelówjest
regulowaniewydatkówrządowych–krajowychizagranicznych.
Lernerzalecawzrostwydatkówpublicznychwtedy,gdywydatkiprywatnesąnie-
wystarczającedozapewnieniapełnegozatrudnienia,orazzastosowanieprogresyw-
nychpodatkówwtedy,gdynadmiernywzrostwydatkówglobalnychgroziwywołaniem
zjawiskinflacyjnych.
Lernerzakwestionowałnietylkozaleceniaortodoksyjnychfiskalistów,lecztakże
liberalnejmyślifinansowej(ekonomicznej),wedlektórejbudżetpowinienbyćzrówno-
ważony,podatkijaknajmniejsze,długpublicznyminimalizowany.Lernerzalecasto-
sowaniewszelkichśrodkówpolitykifinansowejpaństwa,bylebytylkobyłyskuteczne,
stądwłaśnienazwa,,finansefunkcjonalne,,(functionalfinance).Dośrodkówtych
Lernerzaliczanietylkopodatkiiwydatkipubliczne,lecztakżezaciąganieispłatę
długóworazemisjępieniądzaiwycofywaniegozobiegu
53
.Nietrzebadodawać,jak
kontrowersyjnesątepoglądyzperspektywymonetarystów.
53Por.ibidem,s.170.
78
