Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
101030Starzeniesięwaspekciegenetycznymiewolucyjnym
Oistnieniuspecyficznegopodłożagenetycznego,któredeterminujedługośćżycia,
przekonujewieleobserwacji.Najbardziejoczywistejestspostrzeżenie,żemaksy-
malnyczasżyciajestróżnydlaróżnychgatunkóworganizmów.Uludzicecha
długowiecznościwykazujeznaczącątendencjędowystępowaniarodzinnie,
apewnedefektygenetycznewywołujątzw.syndromyprzedwczesnegostarzenia
się(patrzdalej).Urobakówiowadówzidentyfikowanowielegenów,któremają
ogromnywpływnadługośćichżycia.Jednakwydawaćbysięmogło,żeskoro
starzeniesięjestzwiązanezupośledzeniemsprawności,topresjadoborunatu-
ralnegopowinnawyeliminowaćgenyodpowiedzialnezatenproces.Tepozorne
sprzecznościmożnawyjaśnić,analizującsposóbdziałaniadoborunaturalnego.
Otóżfaworyzujeonprzedewszystkimtegeny,któremająznaczeniedlasukcesu
reprodukcyjnegogatunku.Organizmyewoluowaływśrodowisku,gdzieprzypad
-
kowaśmierć(urazy,infekcje,głód,zimno,drapieżcy)byłaczymśpowszechnym.
Prawdopodobieństwotakiejśmiercizwiększałosięzwiekiemidlategostarsze
osobnikibyłyrzadkością.Największeznaczeniewdoborzenaturalnymmiały
zatemtegeny,którychefektyujawniałysięwmłodymwieku,wtedybowiem
korzystnedziałanietakichgenówobejmowałonajwiększąliczbęosobnikówiwre-
zultaciezwiększałasięliczbawydanegonaświatpotomstwadanegogatunku.
Zkoleigeny,któremogłysprzyjaćdługowieczności,niebyłypromowane,ponie-
ważdobroczynneskutkiichdziałaniaujawniałysięustarszychosobników,ate
byłybardzonieliczne.Dlategosiłaewolucyjnadoborunaturalnegozmniejszała
sięzwiekiemigenetycznakontrolapóźniejszychetapówżyciastawałasięmniej
ścisła.
Konsekwencjetakiegostanurzeczypróbowanoująćwkilkutzw.ewolucyjnych
teoriachstarzeniasię.Wspólnącechątychkoncepcjijestprzeświadczenie,że
starzeniesięniejestzjawiskiemgenetyczniezaprogramowanymwsposóbbezpo-
średni.Wydajesięraczej,żegenetycznakontroladługowiecznościmacharakter
pośredniiobejmujenaprzykładzapobieganiemutacjom,naprawęuszkodzeń
wkomórkach,dystrybucjęenergiiwustroju.Mechanizmytesprawnejedynie
natyle,abyzapewnićrozwójorganizmu,jegodojrzewanieireprodukcję.Mecha-
nizmybardziejwydajne,któremogłybysprzyjaćdługowieczności,waspekcie
ewolucyjnympostrzeganejakozbytkosztowneiniepromowane.Wrezultacie,
podwpływemdziałaniaczynnikówśrodowiskowych,dochodziwustrojudoprzy-
padkowychuszkodzeń,któreniezostająnaprawioneistopniowosięakumulują.
Ostatecznieprowadzitodo„zużycia”tkanekorazstarzeniasięcałegoorganizmu
(ryc.1.1).Takiscenariuszbyłbywyjaśnieniemobliczeńpokazujących,żeudział
czynnikówgenetycznychdeterminującychdługośćludzkiegożyciawynosijedy-
nieokoło25%.
25