Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cieograniczeniaczasu,ludzieskupiająsięnapozytywnychemocjonalniedoświad-
czeniach.Danezbadańpokazują,żezdrowestarszeosobyrzadziejdoświadczają
emocjizwiązanychzdepresjączyniepokojemwporównaniuzmłodszymi,częściej
bywajązadowolone,awpóźnychlatachżyciachwilenegatywnychnastrojów
trwająkrócej.Wstarszymwiekuzmniejszasięjedynieczęstośćodczuwaniaeks-
cytacji.Starszeosobymajątakżewiększązdolnośćkontrolowaniazewnętrznych
przejawówemocji(potrafiąjeskutecznieukrywać).
Wpóźnychlatachżyciabardzoważnastajesięcałościowaocenawłasnychdo-
świadczeńżyciowych.Jakwynikazbadańprzeprowadzonychwgrupienajstar-
szychseniorów(85–103lata),osoby,któredoświadczaływielupozytywnych
emocji,deklarowaływiększepoczucietolerancji,serdecznościiakceptacjisamego
procesużyciaiprocesustarzenia.
102050Zmianywsferzespołecznej
Wokresiepóźnejdorosłościgłównymźródłemdobregosamopoczuciakontak-
tyzinnymiludźmi.Kobietyczęściejutrzymująrozległąsiećróżnorodnychkon-
taktówspołecznychwpóźnychlatachżycia,jednakjeślistracąswojegopartnera,
rzadkozawierająnowemałżeństwo.Mężczyźniprzeciwnienawetbardzoza-
awansowaniwiekiemwdowcychętniesiężenią,jednaksiećichkontaktówogra-
niczasięgłówniedożonyibliskichosóbwrodzinie.Wmiaręstarzeniasięiwy-
stępowaniaróżnychniedogodnościpojawiasięcorazwiększazależnośćosób
starszychodotoczenia,ponieważcoraztrudniejprzystosowująsięonedonowych
sytuacji.Pojawieniesiętakichzależnościpowodujeczęstozmianęistniejących
dotądrelacjispołecznych.Szczególnegoznaczenianabierapostaćopiekunaoso-
by,którasłużypomocąwzaspokajaniupodstawowychżyciowychpotrzeb.
102060Religijnośćisferaduchowa
Starsiludzie,stającprzednieuchronnościąkońcażycia,musząskonfrontowaćsię
zpytaniemojegouniwersalnąwartość.Szczególnieistotnestająsiępytania:Czy
mojeżyciemiałojakiśsens?Czysłużyłojakiemuścelowi?Czystanowiłospójnąisen-
sownącałość?Wieleosóbrozwiązujekryzysposzukiwaniasensuwłasnegożycia
przezzaangażowaniewreligię.Jednocześnieżyciereligijneczyduchowepod
koniecżyciajestraczejkontynuacjązaangażowania,któreprzeważnieobjawiało
sięjużwcześniej,azatemreligiasamawsobieraczejniedostarczagotowejodpo-
wiedzinadylematyostatniegoetapużycia.Jeślijednakzareligijnośćuznaćpod-
trzymywanietradycjiipodporządkowanieswojegopostępowaniapewnymzasa-
dom,azaduchowośćwewnętrzneposzukiwaniaipróbyzrozumieniasensużycia,
35