Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rugująceŻydówzmiastaiokolic,aw1784marszałekMichałMniszech
powtórzyłównakaz.Wygnaniosiedlilisiętymrazemwdobrachbogatego
bankieraiziemianinaPiotraTepperawRaszynie.Miasteczkoszybkosię
rozwijało,stającsiękonkurencjąekonomicznądlaWarszawy.Wtejsytuacji
magistratustąpiłizezwoliłŻydomnapowrótdoWarszawy,alepodwarunkiem
wykupieniabiletu,uprawniającegodoczasowegopobytuwmieście.Szybko
jednakwzrostkonkurencjiwhandluspowodowałkolejnyrazostrąreakcję
kupcówchrześcijańskich.PodczasobradSejmuCzteroletniegomagistrat
ponowniestarałsięousunięcieŻydówzmiasta,mimozysków,jakieczerpał
zopłatbiletowych.Wmarcu1790r.marszałekMniszechwydałkolejnynakaz,
awmajudoszłodopogromu:rabowaniasklepówimieszkańżydowskich,bicia
Żydównaulicach.TłumwdarłsięnaTłomackie,skądodpartyskierowałsię
naPociejów.Interweniowałowojsko.CzęśćŻydówwypędzono,inniucieklisami.
Popowołaniuspecjalnejkomisjisejmowejzezwolonoimjednaknapowrót.
W1792r.prezydentWarszawyzezwoliłnapozostaniewmieścieściśle
określonejgrupyŻydów,m.in.właścicielisklepów.Porokuzezwoleniezostało
potwierdzone.
Wedługpoczęścizachowanegospisuz1765r.wWarszawiemieszkało1274
Żydów.Większośćznajdowałasięwniezależnychodmiastajurydykach.Były
tookoliceTłomackiego,Bielańskiej,dzisiejszegopl.Teatralnego,pl.
MuranowskiegoiStanisławowa(podskarpą,naktórejstoiPałacKazimierzowski)
orazTopieli.ŻydzizamieszkiwaliteżAleksandrię(dzisiejszaul.Kopernika),
NowyŚwiat,Nalewki,Grzybowo,Leszno,atakżePragę.Wroku1791Sejm
Czteroletniwprowadziłnowypodziaładministracyjny:zniósłjurydykiipołączył
wjednącałośćwszystkieczęściWarszawy,dzielącjąnasiedemcyrkułów.Spis
z1792r.wykazał6750Żydówwstolicy,costanowiłoponad8%ogółu
mieszkańców.Liczbatajednakjestzaniżona,nieuwzględniabowiembiedoty
przebywającejwmieścienielegalnie.NajwiększyodsetekŻydówzamieszkiwał
wówczascyrkułVII,czyliPragę.W1765r.zanotowanotam70osóbwyznania
mojżeszowego.Wroku1792liczbatawzrosłado892,porzeziludnościPragi,
dokonanejprzezwojskaAleksandraSuworowaw1794r.,zmalałado564,byjuż
podwóchlatachwzrosnąćdo1513.
WarszawauschyłkuXVIIIw.stawałasięcorazbardziejatrakcyjnazewzględu
narangęmiastastołecznego,centrumhandlu,usług,rzemiosła.Nicdziwnego,
żeŻydzimimoutrudnieństaralisięznaleźćwjejobrębie.Zaogniałotonapięcia
społeczne.ŚwietnymtegoprzykłademjestzapiszPamiętnikówJędrzeja
Kitowicza,odzwierciedlającynastrojeicharakterystycznysposóbmówienia
oŻydach:„Przecieżtenmotłochżydowski,jakmuchydosłodyczydoWarszawy
znęcony,dziśwygnany,nazajutrzalbowkilkadnigwałtemdoniejsięciśnieigdy
pieszoniemoże,brykamidoniejpowraca,jakobyświeżozdalekazainteresami
