Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI.NajdawniejsimieszkańcyobecnegoterytoriumMeksyku
Należywyjaśnić,żechronologiaprzypisywanatemudługiemuetapowi
jestważnaprzedewszystkimdlaterytoriumokreślanegopóźniejjako
Mezoameryka2,ponieważwniektórychczęściachpółnocnegoMeksykuko-
niectegookresuprzeciągnąłsięażdopołowyXVIIIw.n.e.
Okresarcheolityczny(33000–12000p.n.e.)
StałepokrywylodowewystępującenaznacznychobszarachAmerykiPół-
nocnejniedosięgłyterytoriumMeksyku,pozaszczytaminajwyższychgór.
Klimatwtejepoceprawdopodobniebyłchłodniejszyiwilgotniejszyniż
obecnie,stosunkowostabilnyijednolity,cosprzyjałorozprzestrzenianiusię
rozległychlasówiłąkorazlicznemuwystępowaniulagunendoreicznych.
Większośćśladówbytnościczłowiekapochodziznadbrzeżyakwenówiar-
chaicznychplażnadjeziorami.Niewykluczone,żeznaczneliczebniespołecz-
nościwędrowneżyłynawybrzeżachdziśzalanychprzezwodyoceanu.
Obecnośćtychludziwowychregionachmiałacharakterjedyniesezonowy,
wykopaliskaarcheologicznesugerująbowiem,żeprzybywalitamwokreślo-
nejporzerokuwcelueksploatacjizasobównaturalnych,abyćmożewpobli-
żuwodyobozowalijedynieprzezkilkagodzinlubdni.
Owepierwotnegrupyludziposługiwałysiętopornymi,częstosporych
rozmiarównarzędziamizkamienia,któreścierająciobtłukując,obrabiano
2TerminDMezoameryka”wprowadziłw1943r.antropologPaulKirchhoffnaokreślenie
przedhiszpańskiegoobszarukulturowegociągnącegosięodpółnocno-zachodniegoipółnocno-
-wschodniegoMeksykupopołudniowo-zachodniączęśćAmerykiŚrodkowej.Obejmowałon
większączęśćdzisiejszegoMeksyku(opróczjegopółnocnychipółnocno-środkowychregionów,
należącychdotzw.OasisaméricaiAridoamérica,zob.przyp.5i6),Gwatemalę,Belize,zachod-
niSalwador,zachodniąNikaraguę,północno-zachodniąKostarykę(granicapołudniowabiegła
odujściarzekiMotaguadoZatokiHonduraskiej,przezjezioroNicaragua,ażdozatokiNicoya
wramachOceanuSpokojnego,apółnocna-sięgałarzekiPánucowpadającejdoZatoki
MeksykańskiejirzekiSinaloauchodzącejdoPacyfiku),azamieszkiwanybyłm.in.przez
Olmeków,Zapoteków,Majów,Mixteków,Tolteków,Mexików(Azteków),Huasteków,Tarasków,
Totonakówiinnegrupyetniczne.WedługKirchhoffaMezoamerykacharakteryzowałasięwy-
stępowaniemwymienionychelementówkulturowych:uprawatrzechgłównychroślin-kuku-
rydzy,fasoliiodmiandyniowatych;konstruowanienajeziorachsztucznychpóluprawnych
(chinampas,zob.przyp.18),uprawabawełny,kakaoiagawy(zwłókientejostatniejrobiono
tkaninyisznury,azsoku-napójalkoholowypulquewykorzystywanywcelachrytualnych);
stawianiepiramidokonstrukcjischodkowejibudynkówzestiukowymiposadzkami;pismo
hieroglificzne,znakiliczbowartościpozycyjnejizłożonewharmonijkęksięgi(zwanekodeksa-
mi);roksłonecznyskładającysięz18miesięcypo20dni,wrazz5dniamidodatkowymi(razem
365dni);rokobrzędowyliczący260dni,podzielonyna20okresów,zktórychkażdyliczył13
dni;prowadzeniewojendlazdobyciajeńców,poświęcanychnastępniewcelachrytualnych,spe-
cyficzneformyskładaniaofiarzludzi(np.taniecwskórzeofiary),praktykowaniesamoofiary
(przekłuwaniejęzyka,uszu,łydekipenisa);obrzędowagrawpiłkę(pelotę);kultwielubogów;
orazinnewątkikulturowe(przyp.tłum.ired.).KoncepcjęMezoamerykijakowspólnegoobsza-
rukulturowegokwestionowałm.in.meksykańskibadaczEnriqueNalda(zob.r.DOkresklasycz-
nywdawnymMeksyku”).
