Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresklasycznyjakoczasrozkwitukultury
79
Mexikom2.WyrażakoncepcjęhistoriipowszechnejdawnegoMeksyku,cha-
rakteryzującejsięnarodzinami,rozwojemidezintegracją.Owahistoriazdaje
sięignorowaćwyłanianiesięspołeczeństwopodobnejzłożonościmiędzy
okresemepiklasycznymapostklasycznym-itonietylkowśrodkowym
Meksyku,alerównieżnacałymterytoriummezoamerykańskim.
DolinaOaxaki
Ideęukazywaniaokresuklasycznegojakoczasurozkwitukulturytrzeba
zatemzniuansować.Należałobymówićoszczycierozwojuzistniejącąjuż
odpewnegoczasuprzeszłością,któradotegorozwojudoprowadziła.
PrzypadekOaxakidobrzetoilustruje:wokresiepreklasycznymwregionie
powstałypierwszewielkiezamieszkaneośrodki,apodkoniectegookresu
(300p.n.e.-200n.e.)MonteAlbán-miastolicząceok.15tys.mieszkańców
zbudowlamiorozwiniętejarchitekturze-stałosięcentrumintegracjiibyć
możewładzynadsieciąosad,któremiałyniższąrangęileżaływDolinie
Oaxaki,stosunkowobliskosiebie.Wrazzhierarchizacjątychośrodkówpo-
jawiłosięwtymsamymmiejscusilnezróżnicowanie,widocznezwłaszcza
wkonstruowaniuwyszukanychgrobowców.Figuryrzeźbionenalicznych
płytachkamiennychzdobiącychŚwiątynięTancerzy-postacieowykrzywio-
nychciałach,wieleznichnagichiczasemokaleczonych-zapewneprzedsta-
wiająjeńcówwojennych.Zponad300odnalezionychnamiejscupłyt
kamiennych-zczegoniektórejedyniewefragmentach,ainnewcałości-
260datujesięnalata500-300p.n.e.Reliefyzczterdziestupłytzniecopóź-
niejszejBudowliJodnosząsiębezpośredniodopodbojówimogąpochodzić
ztejsamejepokicosambudynek(300p.n.e.-200n.e.),któregoszczególna
orientacjaświadczyowyrafinowanejznajomościastronomii.
2UżywanywksiążceterminDMexikowie”stosowanyjestwhiszpańskojęzycznejliteratu-
rzeprzedmiotuprzedewszystkimwodniesieniudomieszkańcówprzedhiszpańskiegomiasta
Mexico-Tenochtitlan,któretowrazzTetzcocoiTlacopan-dwomainnymimiastami-państwa-
mizDolinyMeksyku-utworzyłysojuszzwanyTrójprzymierzem,którystałsięzalążkiempóź-
niejszegoImperiumAzteckiego.Wpolskiejliteraturzeiwużyciucodziennymdominujetermin
DAztekowie”,którywszedłdopolszczyznynajprawdopodobniejzj.angielskiego,zapublikacja-
miA.vonHumboldtaiW
.Prescotta,któreugruntowałyużycienazwyAztecwświecieanglosa-
skim.Tymczasemspołecznośćokreślanatymterminembynajmniejnieużywałajejwstosunku
dosiebie,awtekstachźródłowych(wKodeksieAubiniwdziełachCristobaladelCastilloiJuana
deTorquemady)mianemaztecaokreślasięmieszkańcówmitycznejkrainyAztlan,skądMexiko-
wiewywodziliswójpoczątek,podobniejakwieleinnychspołecznościzDolinyMeksyku,
m.in.Culhuacanie,Tepanekowie,Chalkowie.Wlatach40.XXw.R.Barlowwykazałnieade-
kwatnośćużyciaterminuazteca(hiszp.)czyAztec(ang.)wodniesieniudoMexików,którzy
samisiebieokreślalimianemmexica.Słusznośćtejkrytykizostałauznanaprzezkolejnychbada-
czy,stądteżwhiszpańskimstosujesięgłównieterminmexica.Terminaztecazacząłbyćjednak
używanyprzezwielubadaczywodniesieniudowielojęzycznejspołecznościśrodkowegoMek-
syku(przyp.red.za:CarlosSantamariaNovillo,Elsistemadedominaciónazteca:elImperioTepane-
ca,FundaciónUniversitariaEspañola,Madrid2006,s.23-27).
