Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mimotakdługiegokierunkutychzmianczłowiekniepotrafiłsięjeszczedonichprzy-
stosować.Osuwaniesiętrzewwywołanewiotczeniemprzedniejścianyjamybrzusznej,
zaśprzedewszystkimpowstawanieżylaków,jakoskutektrudnościprzesuwaniasięku
górzekrwiżylnejwracającejdoserca–możebyćtegoprzykładem.
KlasyfikacjarzęduNaczelnych.JeśliprzynależnośćczłowiekadorzęduNaczelnych
zewzględunawystępowaniewjegoorganizmiewszystkichwłaściwościcharaktery-
stycznychdlategorzędunienasuwanajmniejszejwątpliwości,tomiejsceczłowieka
wrzędzieNaczelnychniejestostatecznieustalone,nieustalonobowiemdotychczas
ostatecznejklasyfikacjitegorzędu.Wewspółczesnejliteraturzenaukowejspotykamysię
równiedobrze–zależnieodautora–zpodziałemnadwie(Fiedler:ProsimiaeiSimiae,
lubSimpson:ProsimiaeiAnthropoidea),jakinatrzy(Eickstedt:LemuroidaeseuProsi-
miae,TarsioideaiSimioideaseuSimiae),cztery(BunakiLeGrosClark:Tupaioidea,Le-
muroideaseuProsimiae,TarsioideaiPithecoideaseuAnthropoidea),anawetpięć(Loth:
Lemuroidae,Platyrrhina,Catarrhina,AnthropomorphaeiHominidae)gruplubpodrzę-
dów,którenastępnierozpadająsięnaszczepybądźnadrodziny,rodziny,rodzajeigatun-
ki,przyczymczłowiekwrazzpoprzedzającymigowymarłymipostaciamipraludzkimi
tworzywnichniekiedyodrębnypodrządbądźgrupęocharakterzepodrzędu(np.wkla-
syfikacjiLotha),winnychnatomiastzaliczanyjestdopodrzędumałp(SimioideaseuPi-
thecoideaseuAnthropoidea)jedyniejakoodrębnanadrodzina,lubnawettylkoodrębna
rodzina:Hominidae.
TakarozbieżnośćpoglądównaklasyfikacjęrzęduNaczelnych,atymsamyminasta-
nowiskoczłowiekawtymrzędzie,spowodowanajestwielkimiróżnicamiwoceniewar-
tościklasyfikacyjnejposzczególnychcechmorfologicznychifizjologicznych.Przyczy-
nązaśtychróżnicjestnietylkoniedostatecznamożejeszczeznajomośćzpunktuwidze-
niaanatomo-ifizjologiczno-porównawczegowszystkichNaczelnychdziśżyjących,ale
–itoprzedewszystkim–brakdostatecznejilościodpowiednichmateriałówkopalnych,
awięcszczątkówwymarłychjużprzedstawicieliNaczelnych,którepozwoliłybynado-
kładneodtworzeniedrógpowstaniairozwojuposzczególnychwspółczesnychprzedsta-
wicielirzęduNaczelnych–międzyinnymiiczłowieka.
Teoriaewolucji.Zagadnienierodowoduczłowiekaorazstopniajegopokrewieństwa
zinnymidziśżyjącymiNaczelnymistałosięprzedmiotembadańdopierowdrugiejpo-
łowieXIXwieku,gdyupadławiarawstałośćposzczególnychgatunkówroślinnych
izwierzęcych,arozpowszechniłsiępoglądprzyjmującyewolucjęistotżywych,tzn.
stopniowe,choćzazwyczajbardzopowolneichprzekształcaniesię.Ideaewolucji,wy-
suniętawpoczątkachubiegłegostuleciaprzezLamarcka,wywołałazpoczątkuostry
sprzeciwwieluwspółczesnychprzedstawicielinauki.Jednymznajzagorzalszychjej
przeciwnikówbyłznakomityzoologfrancuskiCuvier.Jakozwolennikstałościgatun-
ków,dlawytłumaczeniauderzającychróżnicwzespołachformkopalnych,znanychnam
zeszczątkówpochodzącychzposzczególnychwarstwgeologicznych,wysunąłswąsłyn-
nąnteoriękataklizmów”.Głosiona,żenasząplanetęmiałynawiedzaćkolejnokatakli-
zmy,wskutekktórychżyciekażdorazowoulegałozagładzie,aodradzałosiędziękino-
wemuaktowistworzenia.Ostatniaktstworzeniamiałpowołaćdożyciawszystkiedziś
spotykaneistotyżywezczłowiekiemwłącznie.Potrwającychpółwiekudyskusjach
idalszychbadaniachnadwspomnianymizagadnieniamiteoriaewolucjiistotżywychza-
triumfowałaostateczniedziękiznakomitympracomDarwinaorazjegozwolenników.
SkierowanieprzezDarwinazainteresowaniabiologównazagadnieniepochodzeniadziś
żyjącychgatunkówroślinizwierzątdoprowadziłodopodjęciaszeregubadańnadtym
zagadnieniem,przyczymwbadaniachtychpozauwzględnieniemdanychanatomopo-
równawczychopieranosięwdużejmierzenamateriałachpaleontologicznych.
Pochodzenieczłowieka
Zrozumiałarzecz,żerównocześniemusiałowypłynąćizagadnieniepochodzenia
człowieka.JużwcześniejBoucherdePerthes(1838)archeologfrancuski,dowiódłdużej
starożytnościczłowieka,mianowiciejegoistnieniajużwokresielodowcowym,przez
58
