Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI.Źródła,zakresorazspecyfikastosowaniaprawa…
mocyprawazwyczajowegoPDwcałościobowiązująwszelkiepodmiotyprawa12.
UwagatadotyczyprzedewszystkimPDI13,wprzypadkuktóregowielepaństw,któ-
rezdecydowałysięzostaćjegostronami,złożyłozastrzeżenialubdeklaracjeinter-
pretacyjnecodoprzepisówdotyczącychm.in.definiowaniastatusukombatanta(je-
ślichodziostatussiłnieregularnychiobowiązekodróżnianiasięichczłonkówod
ludnościcywilnej),domniemaniastatusuosobycywilnejorazdobracywilnego,de-
finicjinajemnika,zakazurepresaliów,zasadyproporcjonalności,obowiązkuprzed-
sięwzięciaodpowiednichśrodkówostrożnościprzedatakiemiwjegotrakcie14.Te
samekwestiesąprzyczynąnieratyfikowaniaPDIprzezniektórepaństwa15.
Dlategoteżnadalnależyprzykładaćwagędotego,czywdanymkonflikciezbroj-
nymznajdujązastosowaniezarównoprzepisyKG,jakiPD,czytylkoKG.Mato
znaczeniewszczególnościdlakonfliktówniemiędzynarodowych,którewzależno-
ściodsytuacjibędąregulowanejedynieprzezart.3KGalborównieżprzeznormy
PDII,którynotabenedozbytrozbudowanychregulacjinienależy.PDIImabo-
wiemzaledwie28artykułów(zczego10topostanowieniakońcowe),cojestdość
skromnąliczbąwporównaniuznajobszerniejsząKGIVodnoszącąsiędoochrony
osóbcywilnych,aobejmującą159artykułów(wtymrównież10stanowiącychpo-
stanowieniakońcowe),nieliczącaneksów.Tymsamymwprzytłaczającejwiększo-
ścisytuacjikwalifikowanychjakokonfliktyzbrojne16zastosowanieznajdąniezwy-
kleoszczędnepodwzględemliczbyitreściprzepisówtraktatyMPH.
tinctionandweaponsystemsonthecontemporarybattlefield:AUSperspectiveonchallengesforamilitary
commander’(2008)37Collegium53;J.-M.Henckaerts,‘Studyoncustomaryinternationalhumanitarian
law:Acontributiontotheunderstandingandrespectfortheruleoflawinarmedconflict’,w:A.M.Helm
(red.),TheLawofWarinthe21stCentury:WeaponryandtheUseofForce(NavalWarCollege2006)37
in.;H.-P.Gasser,‘EnsuringrespectfortheGenevaConventionsandProtocols:Theroleofthirdstatesand
theUnitedNations’,w:H.Fox,M.M.Meyer(red.),‘Effectingcompliance’(BII&CL1993)22.
12Wartopodkreślić,żePDImiałnacelunietylkokodyfikacjęjużistniejącegoprawazwyczajowego,
lecztakżewprowadzenienowychzasad,oczymświadczyjegopreambuła(ust.2)stanowiąca,żecelem
przyjęciaprotokołubyłonpotwierdzenieirozwinięciepostanowieńchroniącychofiarykonfliktówzbroj-
nychorazuzupełnienieśrodkówprzewidzianychdlaumocnieniastosowaniatychpostanowień”[podkreś-
lenie-autorka].
13ZwyczajowycharakterPDIIniebudziwątpliwości,choćbyzewzględunajegorudymentarnepo-
stanowienia.NaprzykładStanyZjednoczoneoddekadzapowiadająchęćratyfikacjiPDIIistosujągo
wprzypadkukonfliktówzbrojnych,wktórychzastosowaniemaart.3KG,awięcszerzej,niżwynikałoby
tozart.1ust.1PDII(zob.M.W.Meier,‘Atreatywecanlivewith:TheoverlookedstrategicvalueofPro-
tocolII’(2007)AL28,37).Mimotoapeleposzczególnychprezydentów(zob.Listwsprawieprzekazania
PDIIprzezPrezydentaReaganadoSenatu,29.1.1987,SenateTreatyDoc.100-2,atakżeListwsprawie
przekazaniaKHz1954iPDIIprzezPrezydentaClintonadoSenatu,SenateTreatyDoc.106-1,6.1.1999)
owyrażeniezgodynaratyfikacjęPDIIprzezSenatUSAniespotykająsięzezrozumieniemzestronyizby
wyższejamerykańskiegoKongresu.
14Zob.szerzejnatentematw:J.Gaudreau,‘ThereservationstotheProtocolsAdditionaltotheGeneva
Conventionsfortheprotectionofwarvictims’(2003)849IRRC143;Pocar(2002)345in.Zastrzeżenia
państwdoKGiPDsądostępnenastroniehttps://www.icrc.org/applic/ihl/ihl.nsf/vwTreaties1949.xsp.
15Zob.ListwsprawieprzekazaniaPDIIprzezPrezydentaReaganadoSenatu(1987),s.IIIin.Tamże
stwierdzasię,żeProtocolIisfundamentallyandirreconcilablyflawed.
16PoIIwojnieświatowejzdecydowanawiększośćkonfliktówzbrojnychmacharakterniemiędzyna-
rodowy,zob.danestatystycznedostępnewArmedConflictDatabase-InternationalInstituteforStrategic
Studies,https://acd.iiss.org/;DataonArmedConflict-Prio,https://www.prio.org/Data/Armed-Conflict/czy
DepartmentofPeaceandConflictResearch,UppsalaUniversiteit,http://www.pcr.uu.se/research/ucdp/.
