Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Fragmentacjaprawamiędzynarodowego…
27
Opróczwłaściwychprzepisówtraktatowychwkażdymkonflikciezbrojnymza-
stosowanieznajdująnormyzwyczajowemiędzynarodowegoprawahumanitarne-
go17.Prawozwyczajowemakluczowąrolępodczasokreślaniazasadprowadzenia
działańzbrojnychwniemiędzynarodowychkonfliktachzbrojnychorazkonfliktach
zbrojnych,wktórezaangażowanesąorganizacjemiędzynarodowe,zewzględuna
wspomnianąoszczędnośćregulacjitraktatowychorazudziałinnychniżpaństwa
podmiotówprawa,któreniesązwiązaneumowamimiędzynarodowymi.
IdentyfikacjinormzwyczajowychMPHpodjąłsięMiędzynarodowyKomitet
CzerwonegoKrzyża(MKCK)wopublikowanymw2005r.Studiumzwyczajowe-
gomiędzynarodowegoprawahumanitarnego(dalejjakoStudiumzwyczajowego
MPH)18.Coważne,MKCKnabieżącouzupełniabazędanychnatematpraktyki
państw,umożliwiająctymsamymweryfikacjęstatusudanejnormy19.
Trzebajednakzaznaczyć,żeStudiumzwyczajowegoMPHspotkałosięzkryty-
ką,wszczególnościzewzględunaprzyjętąprzyjegoopracowaniumetodologię20.
Przywołujeonobowiemjakodowódnaistnienieopinioiuriscodoobowiązywania
danejregułydokumentyprzyjmowaneprzezorganizacjemiędzynarodowe,wtym
ocharakterzepozarządowym,orazoświadczenianiepaństwowychgrupzbrojnych.
Wychodzirównieżzzałożenia,żedecydującedlaocenypraktykipaństwsąoficjalne
oświadczeniapaństwaoraztakiedokumenty,jakpodręcznikidlasiłzbrojnych(które
częstouwzględniająnietylkowymogiprawa,aletakżewytycznepolityczne),anie
faktycznepostępowanieorganówpaństwwtrakciedziałańzbrojnych21.Zjednej
17Zwyczajmiędzynarodowyjestwymienianywart.38ust.1StatutuMiędzynarodowegoTrybunału
Sprawiedliwościz1945r.narównizkonwencjamimiędzynarodowymi,jakiogólnymizasadamiprawa
jakopodstawawyrokowaniatrybunału.Jakzaznaczonowtymartykule,MTSmarozstrzygaćprzedłożone
musporyzgodniezprawemmiędzynarodowym,stądteżzawartewart.38ust.1StatutuMTSwyliczenie
należytraktowaćjakopodstawowykatalogformalnychźródełprawamiędzynarodowego,zob.W.Czapliń-
ski,A.Wyrozumska,Prawomiędzynarodowepubliczne.Zagadnieniasystemowe,2.wydanie(C.H.Beck
2004)16.
18J.-M.Henckaerts,L.Doswald-Beck,CustomaryInternationalHumanitarianLaw,t.I-III(ICRC,
CUP2005).NatematgenezyStudiumzwyczajowegoMPHzob.równieżJ.-M.Henckaerts,‘Studyoncus-
tomaryinternationalhumanitarianlaw:Acontributiontotheunderstandingandrespectfortheruleoflawin
armedconflict’(2005a)1APYIHL11.
19Zob.https://www.icrc.org/customary-ihl/eng/docs/home.
20Zob.np.T.L.H.McCormack,‘AnAustralianperspectiveontheICRCcustomaryinternationalhuma-
nitarianlawstudy’,w:Helm(2006)88in.;Y
.Dinstein,‘TheICRCcustomaryinternationalhumanitarian
lawstudy’,w:ibidem99in.;idem,‘TheICRCcustomaryinternationalhumanitarianlawstudy’(2006)
36IsrYHR1;T.Jasudowicz,‘Prawaczłowiekawniemiędzynarodowychkonfliktachzbrojnych’,w:idem
(2007)99;M.Bothe,‘Customaryinternationalhumanitarianlaw:SomereflectionsontheICRCstudy’
(2005)8YIHL143,163in.;E.Wilmshurst,S.Breau(red.),PerspectivesontheICRCStudyonCustomary
InternationalHumanitarianLaw(CUP2007)passim;J.B.BellingerIII,W.J.HaynesII,‘AUSGovernment
responsetotheInternationalCommitteeoftheRedCrossstudycustomaryinternationalhumanitarianlaw’
(2007)89:866IRRC443orazJ.-M.Henckaerts,‘Customaryinternationalhumanitarianlaw:Aresponseto
UScomments’(2007)89:866IRRC473.
21Zob.M.Schmitt,‘Militarynecessityandhumanityininternationalhumanitarianlaw:Preservingthe
delicatebalance’(2010a)50:4VirJIL796,830,gdzieautorwskazuje,żeprzywoływanapraktykapaństw
jestzbytskąpa,bymówićowykształceniusięnormyprawazwyczajowego,orazżenieprzywiązywano
odpowiedniejwagidoargumentówpaństwszczególniezainteresowanych.Tymsamymzrównywanoprak-
tykępaństwomałymdoświadczeniuwprowadzeniudziałańzbrojnychztymi,którewtakiedziałaniasą
zaangażowanenadużąskalę.
