Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Fragmentacjaprawamiędzynarodowego…
33
zapobiecwykształceniusięnormyprawazwyczajowegonakazującejstosowanie
(wtymekstraterytorialnie)normprawczłowiekawkonflikciezbrojnymlubprzynaj-
mniejuzyskaćstatuspersistentobjector52wraziewykształceniasiętakowejnormy53.
Ichstanowiskojestotylezrozumiałe,żeobiedziedziny(MPHorazMPPCz)wy-
dająsiędotegostopniaodmienne,iżichrównoczesnestosowaniemożebyćniemoż-
liwelubconajmniejtrudne,wszczególnościjeślichodziozasadywyboruisposobu
atakowaniacelówwczasiekonfliktuzbrojnego.RoląMPH,jaksłuszniestwierdził
G.I.A.D.Draper,jestbowiemodpowiedźnacynicznepytanie:nJakzabićtwoich
braciwmiłysposób”,gdytymczasemtegotypurozważaniasązupełnieniedopusz-
czalnenagruncieprawczłowieka54.
MPPCzjestbardzorestrykcyjne,jeślichodziomożliwośćpozbawianiażycia55,
dopuszczająctakąopcjęwyjątkowo,gdyjesttonabsolutnieniezbędnewcelurato-
waniażycia”56.Wykluczawięcmożliwośćzabijaniaosóbczyniszczeniadóbrwy-
łączniezewzględunaichstatus57,adanaoperacjamusibyćtakplanowana,abyzmi-
nimalizowaćryzykośmierciczyzranienialubewentualnychzniszczeń58.
ZkoleiMPHwporównaniuzMPPCzdajekombatantomdośćdużąswobodę
niszczeniaokreślonychdóbrorazzabijaniaposzczególnychkategoriiosób.Ponadto
MPHstoinastanowisku,żedlaocenylegalnościatakuniemaznaczenia,zjakiego
52Zob.wniosekKPMnr15dot.prawazwyczajowego(Conclusion15Persistentobjector:1.Where
aStatehasobjectedtoaruleofcustomaryinternationallawwhilethatrulewasintheprocessofformation,
theruleisnotopposabletotheStateconcernedforsolongasitmaintainsitsobjection.2.Theobjection
mustbeclearlyexpressed,madeknowntootherStates,andmaintainedpersistently),A/71/10.
53Hansen(2007)14.Zob.równieżpostulatydotycząceUK,np.R.Ekins,J.Morgan,T.Tugendhat,Clear-
ingtheFogofLaw.SavingOurArmedForcesfromDefeatbyJudicialDiktat,PolicyExchange,30.3.2015,
https://policyexchange.org.uk/publication/clearing-the-fog-of-law-saving-our-armed-forces-from-
defeat-by-judicial-diktat/.
54G.I.A.D.Draper,‘Humanrightsandthelawofwar’(1971-1972)12VirJIL326,335.Zob.również
J.D.Ohlin,‘Thedutytocapture’(2013)97:4MinnLR1268,1316.
55Naprzykładart.6MPPOiPprzyocenielegalnościpozbawieniadanejosobyżycianakazujespraw-
dzić,czydoszłodoniegonsamowolnie”(arbitrarily).Zkoleiart.2EKPCzwyraźnieprzewidujesytu-
acje,wktórychmożedojśćdolegalnegopozbawieniażycia:wykonaniewyrokusądowegoskazującegoza
przestępstwo,zaktóreustawaprzewidujetakąkarę,orazgdyjesttobezwzględniekonieczne,abybronić
jakiejkolwiekosobyprzedbezprawnąprzemocą,wykonaćzgodnezprawemzatrzymanielubuniemożliwić
ucieczkęosobypozbawionejwolnościzgodniezprawem,wdziałaniachpodjętychzgodniezprawemwcelu
stłumieniazamieszeklubpowstania.
56Zob.pkt9Podstawowychzasadużyciasiłyorazbronipalnejprzezfunkcjonariuszyporządkupraw-
negoprzyjętychprzez8.KongresNZds.prewencjiprzestępczościobradujący27.8.-7.9.1990r.wHawa-
nienaKubie(http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/UseOfForceAndFirearms.aspx).Zkolei
wKodeksiepostępowaniafunkcjonariuszyporządkuprawnego,A/RES/34/169(1979)(http://www.ohchr.
org/EN/ProfessionalInterest/Pages/LawEnforcementOfficials.aspx),podkreślono,żesiłymożnaużyćwyjąt-
kowowceluzapobieżeniuprzestępstwulubwceludokonaniazgodnegozprawemzatrzymaniaprzestępców
albopodejrzanychopopełnienieprzestępstwa.Zob.równieżB.Janusz-Pawletta,‘Minimalnestandardyhu-
manitarnepodczasprowadzeniadziałańzbrojnych’,w:eadem(red.),Walczyćpoludzku,czyliochronapraw
człowiekawdziałaniachzbrojnych(AON2011)35.
57K.Bennoune,‘Towardahumanrightsapproachtoarmedconflict:Iraq2003’(2004-2005)11UCDa-
visJIL&P171,186-187,193,205.
58Droege(2007)344-345.
