Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
wuprątkówdrogąkrwiopochodnąiuogólnieniaprocesuzapalnego(prosówka
gruźlicza).Typowymwykładnikiemmorfologicznymgruźlicyjestziarniniak
(gruzełek)nabłonkowato-komórkowyiolbrzymiokomórkowy.Jegopojawienie
siępoprzedzonejestfazązmianwysiękowych,zawszeświadczyonieodwracalno-
ściprocesuchorobowegoiokreślanejestmianemgruźlicywytwórczej(ryc.1.33).
Ziarniniakimogąulegaćwłóknieniu,wówczasodobwodugruzełkówprzyby-
wawłókientkankiłącznej,któreprzerastajągocałkowicie,doprowadzającdo
wygojeniazmiany.Zdecydowanieniepomyślnymprocesemsprzyjającymsze-
rzeniusięchorobyjestwystąpieniemartwicy,czyliserowaceniairozmiękania.
Rozpoczynająsięonewczęściśrodkowejziarniniaków,obejmująccorazwięk-
szyjegoobszar.Upłynnieniemasserowatych,wydostaniesięichnazewnątrz
poprzezuszkodzenieoskrzelapowodujepowstaniejam.Masyserowatemogą
ulegaćotorbieniuizwapnieniu,copozwalanazahamowanieizaleczenieproce-
suchorobowego,jednakczęstoniedoprowadzatodocałkowitegowygaśnięcia
infekcji.Długotrwałyprocesgruźliczypowodujerozległądestrukcjęmiąższu
płuc,doprowadzającdojegomarskości.Opróczzmianczynnych,tj.ziarninia-
ków,martwicyirozmiękania,występujerównieżwłóknienie,zajmująceczęsto
dużefragmentypłuca,pojawiająsięjamy,rozstrzenieoskrzeli.Wprzebiegu
gruźlicypłucmożedojśćdopowstaniatzw.gruźliczaka(tuberculoma),
okrągłego,zwykledobrzeograniczonegoguzkaśrednicypowyżej1cm.Wjego
utkaniuwidocznesąmasymartwicze,częstoulegającewapnieniulubszkliwie-
niu,otoczonepasmemtkankiłącznejzlimfoidnyminaciekamizapalnymi,cza-
semrównieżzziarniniakamiolbrzymiokomórkowymi.
Ziarniniakistwierdzasięwprzebiegumikobakterioz.Obrazmorfologiczny
zmianjestpodobnydogruźlicyiczęstoniemożliwydoodróżnienia.Prątkigruź-
liczeiniegruźliczemożnawykryćwpreparatachhistologicznych,stosującspe-
cjalnemetodybarwienia.Najbardziejrozpowszechnionejestbarwienie
Ziehl-Neelsena,któreuwidaczniajejakojasnoczerwone,cienkiepałeczki.Naj-
częściejprątkiudajesięwykryćwpolachmartwicy,rozmiękaniaiwjamach,na-
tomiastbardzorzadkowobrębieziarniniakównieulegającychserowaceniu.
Innechorobypłucprzebiegającezwytworzeniem
ziarniniaków
56
Sarkoidoza.Sarkoidozajestuogólnionąchorobąprzebiegającązwytworzeniem
ziarniniaków.Pozapłucamizajmujerównieżwęzłychłonnewnękiśródpiersia,
węzłyobwodowe,wątrobę,śledzionę,narządwzroku,skórę,nerkiikości.
Pojawiającesięwpłucachzmianysąobustronne.Wobraziemikroskopowym
charakterystycznesątzw.ziarniniakisarkoidalne,zajmującenajczęściejpłaty
górneiśrodkowe.
Ziarniniakiwystępującewsarkoidoziesądobrzeuformowane,mogąbyć
małe,występowaćpojedynczolubzlewająsięzesobą,tworzącwiększeguzki
zacierającestrukturęmiąższupłuc.Wokółnichznajdujesiępierścieniowatyna-
ciekzlimfocytów,głównieTifibroblastów.Częstozwracauwagęrozrosttkanki
łącznej,któraprzerastastrukturyziarniniaków,powodującichwłóknienie(ryc.
1.34).Martwicamożepojawiaćsięwok.1/
3przypadkówsarkoidozy.Zwyklenie
osiągadużychrozmiarów,zajmujeczęśćcentralnąziarniniaków.Pojawieniesię
jejmożeświadczyćoaktywnościprocesuchorobowego.Wogniskachmartwicy,
