Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SYTUACJEDECYZYJNEIICHKLASYFIKACJA
1.2.KLASYFIKACJASYTUACJIDECYZYJNYCH
1a.ŚwiętyTomaszzAkwinu„określa”podstawowetypysytuacjidecyzyjnych
Rozważająckwestię,czyaniołowiepoznająprzyszłość,św.TomaszzAkwinuwprowadza
rozróżnieniemiędzytrzemarodzajamifaktówzprzyszłości:
…Otóżpewnefaktyzprzyszłościwtensposóbokreślonesąwswoichnajbliższychprzy-
czynach,żezachodzązkonieczności,naprzykładto,żejutrowzejdziesłońce;atakie
przyszłeskutkimogąbyćpoznanewswychprzyczynach.Niektórezaśprzyszłeskutki
niesątakokreślonewswoichprzyczynach,byniemogłyzajśćinaczej.Ichprzyczyny
kierująsięraczejdopierwszegoniżdrugiego,takżeprzygodnesątefakty,którezdarza-
jąsięwwiększejlubmniejszejliczbieprzypadków.Toteżtegorodzajuskutkiniemogą
byćpoznawanewswychprzyczynachwsposóbnieomylny,leczzpewnąhipotetyczną
pewnością.Sąteżprzyszłeskutki,którychprzyczynyjednakowoodnosząsiędojednego
idrugiego;tenazywanesązdarzeniamidowolnymiprzygodnymi–sąnimizwłaszczate,
którezależąodwolnejdecyzji(św.TomaszzAkwinu1998,s.380-381).
Zdumiewającejestto,żepodziałtenpokrywasięzewspółczesnympodziałemsytuacji
decyzyjnych-nadecyzjewwarunkachpewności,ryzykainiepewności-choćzostał
sformułowanyprzezTomaszawXIIIwieku.
1.2.1.Decyzjewwarunkachpewności
Decyzjewwarunkachpewności(decyzjedeterministyczne)charakteryzują
siętym,żeskutkirozpatrywanychdziałańsąwpełni(alboprawiewpełni)zde-
terminowane,tj.każdedziałanieprowadziniezmienniedookreślonegowyniku.
Powiedzmy,żechcemystracićnamiarwagiidecydujemysięnaokreślonądie-
tę.Wtedy,pozajakimiśwyjątkowymiprzypadkami,możemymniejwięcejmieć
pewność,żewciągumiesiącastracimyokreślonąliczbękilogramów.Napierw-
szyrzutokaproblemwydajesiętubardzoprosty:wiemy,cochcemyosiągnąć,
iwiemy,jakiedziałaniedoprowadzidojakiegoskutku,wydawałobysięwięc,że
niepowinniśmymiećproblemuzwyborem.Ajednakmożemymiećproblemy,
itoażtrzy:popierwszekażdy,ktopróbowałsięodchudzićalborzucićpalenie,
albozmienićjakieśinnenawyki,dobrzewie,żerazpodjętadecyzjaniekończy
sprawy.Wsytuacjachtegorodzajuczęstoniepotrafimypodtrzymaćrazpodję-
tejdecyzji.Częstoulegamypokusom.Doproblematykitejnawiążemywroz-
dziale8.
Podrugie,przyanalizieskomplikowanychskutkówpodejmowanychdecyzji
(naprzykładwprodukcji,transporcieiogólniewgospodarce)czasamitrudno
ustalić,jakiwybórjestnajlepszy(optymalny).Zajmująsiętymtzw.badaniaope-
racyjne,wktórychstosowanesąróżnemetodymatematyczne,naprzykładpro-
gramowanieliniowe.Poszukujesięwnichmaksimówalbominimówpewnych
funkcjiliniowych(przyustalonychograniczeniach),poto,abynaprzykładzma-
ksymalizowaćzyskalbozminimalizowaćczastrwaniadanejdziałalności.Tego
rodzajubadaniamiwobecnejksiążceniebędziemysięzajmowaćwogóle.Czy-
telnikomzainteresowanymtątematykąmożnatupolecićpodręcznikWagnera
(1980)Badaniaoperacyjne:zastosowaniawzarządzaniu.
25
