Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uczeniesięikształcenie
1.2.1.Czterytypytemperamentów
iumysłów
Abyzanadtoniekomplikowaćobrazu,typologie
wpsychologiiipedagogicesązregułyprzedstawiane
wtabelachczteropolowychwyznaczanychprzez
skrzyżowaniedwugłównychwymiarówrozróżnienia.
Pierwowzoremtegopodejściajestinterpretacjazna-
nejodwiekówprzednaukowejtypologiitemperamen-
tówHipokratesa–GalenadokonanaprzezHansa
Eysencka(1947).Przedstawiajątabela1.1.
Temperamentjestsposobemreagowaniaorganizmu
nabodźcewewnętrzneizewnętrzne.Małezapotrze-
bowanienabodźcezewnętrzneoznaczaintrowersję:
czerpaniezwewnętrznychzasobówpsychicznych,
ograniczaniekontaktówzotoczeniem,potrzebęspo-
koju,unikaniesilnychwrażeń,samokrytycyzm.Duże
zapotrzebowanienabodźcezewnętrzneoznaczaeks-
trawersję:otwartość,towarzyskość,poszukiwanie
wrażeń,swobodęipewnośćsiebie.Tecechymogąbyć
stałeibardzowyrazistelubujawniaćsiętylkowszcze-
gólnychsytuacjach,alewdiagnoziepsychologicznej
sąpierwszoplanowe.
Ludzieniskoreaktywniwykazująrównowagęemo-
cjonalną,zapasenergiiiodpornośćnaprzeciążenie,
solidność,niezmienniedobrynastrój.Ludziewysoko-
reaktywniwykazująneurotyczność:sąniespokojni,
drażliwi,wybuchowilublękliwi,aichzapasenergii
szybkosięwyczerpuje.
OpisbadańEysenckairozwinięciejegotypologiimoż-
naznaleźćwznakomitympodręcznikuJanaStrelaua
(2002).Tuposłużyłanamonajakorekapitulacjawie-
dzyczytelnikaiwprowadzeniedoemocjonalnych
podstawmodeliuczeniasię.Idącśladempodręcznika
WładysławaJackaPaluchowskiego(2001,s.84),rozwa-
żymyterazintelektualnyskładniktypologiiucze-
niasięwukładziezaproponowanymprzezCzesława
Nosala(1990).Przedstawiago(zezmodyfikowanymi
nazwamidwuwymiarów)tabela1.2.
TypIjestrealistyczny,nastawionynafaktyireguły,
dokładnyiostrożny.Unikawzruszeńiangażowaniasię
wniepewnesprawy,staranniewykonujeobowiązki.
TypIIjestzintelektualizowany,zainteresowanyogól-
nymiteoriami,samodzielnywodkrywaniuzależności
zjawisk.Refleksyjny,potrzebujeskupienia,dążydo
pewnościswoichracji.TypIIIjestimpulsywny,żwawy
izdecydowany,gotowydokonkretnychdziałań.Nie
boisięryzykawzaspokajaniuwłasnychpotrzeb.
TypIVjestuczuciowy,promieniujeenergią,chętnie
inicjujeakcjezespołowe.Łatwomuoutopie,fantazyj-
newyobrażeniacelówinegacjęzastanegoporządku.
TABELA1.1.TypologiatemperamentówwedługHipokratesaiEysencka
WŁAŚCIWOŚCI
małe
ZAPOTRZEBOWANIENABODŹCE
duże
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieStrelau,2002,s.224.
REAKTYWNOŚĆEMOCJONALNA
niska
wysoka
Flegmatyk
Melancholik
Sangwinik
Choleryk
TABELA1.2.TypologiaumysłówwedługNosala
WŁAŚCIWOŚCI
SUBIEKTYWIZM
mały
duży
TypIII,subiektywno-konkretny
TypI,obiektywno-konkretny
mała
SZEROKOŚĆMYŚLENIA
TypIV,subiektywno-globalny
TypII,obiektywno-globalny
duża
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawiePaluchowski,2001,s.84.
ĆWICZENIE1.1.Typologieosobowości
Przeczytajuważnietabele1.1i1.2orazichobjaśnienia,anastępnie:
1.WybierzdobrzeCiznanąosobęispróbujjązaliczyćdojednejlubdwukategoriitemperamentu.Jakie
trudnościwystąpiływtejpróbie?
2.Spróbujzaliczyćtęsamąosobędojednejlubdwukategoriiumysłu.Jakietrudnościwystąpiływtejpróbie?
3.Jakiewnioskispołeczneimetodologicznewyciągnieszztychprób?Przedyskutujjewgrupiestudiujących
diagnostykęedukacyjną.
20[[[
