Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Punktodniesienia
1.3.Punktodniesienia
1.3.1.Norma
Wpowszechnejświadomościmocnozakorzenionejestpojęcienormy,zktórąporównu-
jesięwynikbadania.Przyjęłosięmówić,żewynikbadaniaujestwnormie”
,czyliświadczy
ozdrowiu,lubunormęprzekracza”
,czyliwskazujenaobecnośćokreślonychzaburzeń.
Pojęcienormy,rozumianejjakozbiórwynikówtypowychdlaosóbzdrowych,byłoprzed-
miotemdługiejdyskusji,jakatoczyłasięwlatachsiedemdziesiątychiosiemdziesiątych
ubiegłegowiekuwśrodowiskuspecjalistówzajmującychsiędiagnostykąlaboratoryjną.
Krytycywskazywalinajegojęzykowe,filozoficzne,statystyczneimetodologiczneman-
kamenty.Pojawiłysięgłosy,żejestononiefortunne,gdyżmożnajerozumiećnatrzy
różnesposoby:unormalny”
,czyliuzdrowy”wznaczeniuużywanymwmedycynie,unor-
malny”
,czyliugaussowski”wznaczeniuwziętymzestatystyki,orazunormalny”
,rozumia-
nypotoczniejakouzwyczajny”.
Wskazywanopoważnetrudnościmetodologiczne,jakienapotkanoprzypróbachwy-
znaczenianormy.Niejasnebyło,czynależywyznaczaćnormylokalne,specyficznedla
poszczególnychośrodkówmedycznych,uwzględniającecechybadanejpopulacjioraz
stosowaneprocedurylaboratoryjne.Byłybyto,siłąrzeczy,normyopartenaniewielkiej
liczbieobserwacji.Amożewłaściwszebyłobygromadzeniewiększejliczbywyników,
przezłączeniedanychzróżnychźródeł?Wadątakiegopostępowaniabyłabyzkoleinie-
jednolitośćbadanychgrupistosowanychmetodlaboratoryjnych.
Innymnierozstrzygniętymproblemempraktycznymzwiązanymzpojęciemnormybyła
trudnośćwzdefiniowaniuzdrowia,acozatymidziewątpliwośćcodotego,ktomabyć
zbadanywceluwyznaczenianormy.
Zastrzeżeniadotyczącepojęcianormydoprowadziłydowycofaniagozformalnegojęzy-
kadiagnostykilaboratoryjnejizastąpieniaterminemuwartościreferencyjne”
.
1.3.2.Wartościreferencyjne
Sposóbrozumieniainformacjiniezbędnychdointerpretacjiwynikówbadańlaboratoryj-
nychzmienilidwajfińscynaukowcy-RalphGräsbeckiNils-ErikLeoSaris.W1969roku
przedstawilionikoncepcjęwartościreferencyjnych,czyliodpowiednioopisanychwyni-
ków,zktórymiporównujesięwynikuzyskanyuosobybadanej.
Wceluuzyskaniawyników,któremożnanazwaćwartościamireferencyjnymi,należy:
•przedstawićcharakterystykępopulacji,wktórejtewynikiuzyskano,toznaczypodać
sposóbdoboruuczestnikówbadaniaiopisać,jakokreślonoichstanzdrowia;
•przedstawićkryteria,jakimikierowanosięprzywyborzebadanychosób,ichstan
fizjologiczny,sposóbprzygotowaniadobadaniaorazsposóbpobraniamateriału
dobadania;
3
