Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Konkretyzacjaprzedmiotudociekań
33
zabiegówinnychpodmiotów?6)Czyprzedstawianybyłdynamicznie,czyteż
wstatycznymujęciu?
Drugiwyspecyfikowanyobszarproblemowywiążesięzdostrzeganiem
iprzedstawianiemwkładuŚląskawrozwójorazfunkcjonowaniekraju.Jakich
sferondotyczył,wjakimnasileniuwystępował,atakżewjakichmomentach
czasowychbyłszczególnieeksponowany?Poduwagębędęrównieżbrałaewen-
tualnyDwkładnegatywny”—przypadki,wktórychtakieczyinneoddziaływa-
nia/impulsypłynącezeŚląskabyłyprzezbadaczyujmowanejakoszkodliwe,
niepożądane,anawetwrogieinteresomPolakówiPolskijakocałości.
TrzecidotyczywyjaśnianiautratyŚląskaprzezPolskę.Głównymprzedmio-
temrozważańbędzietutajkwestia,czy
,ajeślitak,tojaktłumaczyliautorzy
omawianychnarracjisyntetycznychowowydarzenie/rozciągływczasieproces,
znaczące/ywswoichkonsekwencjachidlaŚląska,idlacałejPolski.Wgrę
wchodzićmogą,jaksądzę,trzymodelewyjaśniania:Dwewnętrzny”(wktórym
rolęczynnikówsprawczychodgrywająróżneelementysytuacjiŚląskai/lubPol-
skisprzedrozłączenia—np.formysprawowaniawładzy
,cechymieszkańców,
przymiotyregionu,formygospodarowania),Dzewnętrzny”(któryodwołujesię
dowłaściwościimotywówdziałańrozmaitychpodmiotówspozagranickraju
—np.sąsiednichpaństwiichwładców)orazDmieszany”łączącyelementy
obuwymienionych66.Opróczidentyfikacjimodelupostaramsięowskazanie
tychkonkretnychczynników,którezdaniemautorówdanychpracodegrały
decydującąrolę,przesądzającąoDodpadnięciu”Śląska.
Czwartawkońcusferawiążesięzbohateramiprzypisanymiwrozpa-
trywanychnarracjachdośląskiejprzestrzeni.Podobniejaktomiałomiejsce
wpoprzednichwypadkach,analizępoprowadzęwielotorowo.Jednymzjej
aspektówbędziezagadnieniemożliwościustaleniapewnegobazowego,Dka-
nonicznego”zestawubohaterów,obejmującegopostacizarównokobiece,jak
imęskie,właściwegohistoriografiiomawianegookresu.Kolejnymzadaniem
badawczymstaniesiępróbaspojrzenianaśląskiepostacipodkątemprzypo-
rządkowaniadokategoriibohaterówpozytywnych,względnienegatywnych.
Wcentrumzainteresowaniaznajdąsiętutajkryteria,wedlektórychautorzy
dokonywalicałościowejocenydanychosóborazwartościowaliichposzczegól-
nedokonania.Wzwiązkuztymważnymzadaniembędziepróbawyróżnienia
tychcech,któreokazywałysiędecydującedlatakiego,anieinnegopostrzegania
śląskichpostaci.Spróbujęponadtorozpoznać,czynagrunciehistoriografii
wypracowanowtymprzypadkujakiśjedenwspólny
,wmiaręstabilnykanon,
wedlektóregoocenianietonastępowało,czyteżbędziemymiećdoczynienia
66
NawiązujętuluźnodokategoryzacjizastosowanejprzezJ.Topolskiegopodczas
systematyzowaniawystępującychwliteraturzemodeliwyjaśnianiafenomenurozbiorów
Polski.J.Topolski:ModelewyjaśnianiarozbiorówPolskiwhistoriografiipolskiej,niemieckiej
iaustriackiejakoncepcjeprawdyhistorycznej.W:Idem:Variahistoryczne.Poznań2010,
s.146—168.
