Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Jachimczak,Dydaktyczneipozadydaktyczneuwarunkowaniaefektównauczaniaindywidualnegodzieciprzewleklechorych,
Kraków2011;ISBN:978-83-7587-892-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
24
Przewlekłachorobajakoczynnikdeterminującyfunkcjonowaniedziecka…
zdefiniowanestanyorganizmu,współdeterminowaneprzezczynnikipsychologiczne,
społeczneibiologiczneizawszemająceaspektybio-psycho-społeczne.Badanie,za-
pobieganie,rozpoznawanieileczeniechoróbwinnobraćpoduwagęwkładwszystkich
trzechklasczynnikówzuwzględnieniemichdynamiki.Etiologiajestzzasadywielo-
czynnikowa,jednakżewzględnyudziałkażdejzklasczynnikówprzyczynowychzmie-
niasięwzależnościodrodzajuchorobyiodwłaściwościosoby,iniektóreznichsąko-
nieczne,innezaśodgrywajątylkorolęwspierającą.Optymalnaopiekanadpacjentem
wymagauwzględnieniawpraktyceklinicznejwszystkichpowyższychpostulatów21.
W1984rokuŚwiatowaOrganizacjaZdrowiazdefiniowałazdrowiejako
pełnydobrostanfizyczny,psychicznyispołeczny.Definicjatamiaławielukry-
tyków,gdyżsamosłowo„dobrostan”byłodośćniejednoznaczne.Wszerszym
ujęciuzdrowierozumianejestjako
[…]poddającasięzmianomzdolnośćczłowiekazarównodoosiąganiapełniwłasnych
fizycznych,psychicznychispołecznychmożliwości,jakireagowanianawyzwania
środowiska22.
DlaJanuszaReykowskiego23chorobajestsytuacjątrudną,stresową,wwy-
nikuczegopsychikaczłowiekanarażonajestnanadmierneobciążenie.Stres,
szczególniedługotrwały,możespowodowaćzmianywpsychicznymfunkcjono-
waniu,utrudnićzdolnośćefektywnejsamoregulacjistosunkówzotoczeniem,
czyliutrudnićadaptację.Zazwyczajrównieżchorobaprzyczyniasiędoobniże-
niasamoocenyipoczuciawłasnejwartości.
Chorobiesomatycznejczęstotowarzysząból,cierpienie,jestonaodbierana
takżejakosygnałzmianworganizmie.Wiążąsięztymobciążeniepsychiczne
iniemożnośćpełnieniapewnychrólspołecznych.Powodujeonaznacznąinie-
pomyślnązmianęwżyciuczłowieka.Dziękijednakleczeniustanchoregojest
częstoustabilizowany,chociażzdarzająsięokresypogorszenia.Potrzebnajest
wtedyzmianaterapii.Reakcjamiemocjonalnymiwobecpowyższejsytuacjisąlęk,
niepokójipoczuciezagrożenia,stądsposobyradzeniasobiezestresemspowodo-
wanymchorobąsąukierunkowanegłównienaopanowanielęku.IrenaHeszen-
-Niejodekwymieniawśródnich:reakcjezaprzeczania,przystosowaniaiekspre-
sji.Zaprzeczeniechorobietoswoistareakcjaobronna.
Reakcjazaprzeczeniapowstajewskutekinterakcjiprocesówpoznawczych
iemocjonalnych,zapobiegającpełnemuuświadomieniuleżącegoujejpodstawkom-
ponentupoznawczego,niedopuszczadolęku.Niemającświadomościchorobylub
jejkonsekwencji,chorynieangażujesięwdziałanianarzeczodzyskaniazdrowia24.
21I.Heszen-Niejodek,K.Wrześniewski,Udziałpsychologii…,dz.cyt.,s.444.
22Z.Słońska,M.Misiurna,Promocjazdrowia.Słownikpodstawowychterminów,AgencjaPromo-Lider,
Warszawa1993,s.68.
23J.Reykowski,Osobowośćatrwałystres[w:]H.Larkowa(red.),Problemypsychologicznewrehabilitacji
inwalidów,Wyd.PZWL,Warszawa1974.
24I.Heszen-Niejodek,K.Wrześniewski,Udziałpsychologii…,dz.cyt.,s.520.
